De beving vond plaats op Mars en had een kracht van vijf op de Schaal van Richter.
Marslander InSight heeft een zeer zware beving op Mars gemeten. De beving vond plaats op 4 mei en gaat met een kracht van vijf op de Schaal van Richter de boeken in als de zwaarste beving die ooit op een andere planeet is gemeten. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie – eigenaar van InSight – bekend gemaakt.
Krachtige beving
Marslander InSight zette in 2018 voet op Mars en plaatste niet lang daarna een seismometer op het oppervlak van de rode planeet. Die seismometer heeft inmiddels al meer dan 1300 marsbevingen geregistreerd. Tot voor kort was een beving die in augustus 2021 plaatsvond en een kracht van 4.3 op de Schaal van Richter had, de zwaarste marsbeving ooit. Maar de beving van afgelopen week gaat daar dus ruim overheen.
Op dit moment is nog onduidelijk waar en waardoor de beving precies is ontstaan. Daarvoor moeten de metingen eerst nader onderzocht worden. “Sinds we onze seismometer in december 2018 op Mars hebben gezet, zitten we al te wachten op ‘the big one‘,” stelt Bruce Banerdt, hoofdonderzoeker binnen het InSight-team. “Deze beving gaat ons zeker een heel nieuw beeld van het binnenste van de planeet geven.”
Doel
Het waarnemen van bevingen op Mars is namelijk geen doel op zichzelf, maar eerder een middel om de rode planeet beter te gaan begrijpen. De seismische golven reizen namelijk door de korst, mantel en kern van de rode planeet en ondergaan – onder invloed van die verschillende lagen in het binnenste van Mars en de materialen waaruit deze bestaan – veranderingen. Door de golven en de veranderingen die zij ondergaan te bestuderen, kunnen onderzoekers dan ook een beter beeld krijgen van de dikte en samenstelling van deze binnenste lagen. En dat geeft weer meer inzicht in de samenstelling van Mars als geheel en de wijze waarop de rode planeet – maar ook andere rotsachtige werelden – zijn ontstaan.
Hier op aarde worden bevingen meestal veroorzaakt doordat de aardplaten waaruit het aardoppervlak is opgebouwd ten opzichte van elkaar bewegen. Het oppervlak van Mars is echter niet uit platen opgebouwd. Hoe kunnen daar dan toch zoveel bevingen plaatsvinden? Daar zijn onderzoekers nog niet helemaal uit, maar vermoed wordt dat de bevingen hun oorsprong vinden in vulkanisch actieve gebieden op de rode planeet.
Of er op termijn nog krachtigere bevingen op Mars zullen worden waargenomen, is onduidelijk. Voorafgaand aan de InSight-missie verwachtten onderzoekers dat de zwaarste bevingen die hun seismometer op Mars zou registeren een kracht zouden hebben die aardig in de buurt komt van de kracht van de zware beving die vorige week werd gemeten. Of de planeet tot meer in staat is, is afwachten.
Daarnaast hangt de vraag of InSight nog krachtigere bevingen kan gaan meten, natuurlijk ook van de lander zelf af. Want hoelang kan deze lander – ontworpen om zo’n twee jaar onderzoek te doen op het Marsoppervlak – het nog volhouden? Ook dat is natuurlijk altijd afwachten. En wat dat betreft, dient zich nu een wat spannendere periode aan; in het gebied waar InSight zich bevindt, gaat de winter beginnen. Dat betekent dat de hoeveelheid zonlicht die op InSight valt – en die de lander nodig heeft om energie op te wekken – sterk afneemt. Dit weekend dwongen de omstandigheden InSight al even in de veiligheidsmodus; om energie te besparen werden alle niet-essentiële activiteiten toen uit voorzorg tijdelijk gestaakt. Het valt niet uit te sluiten dat InSight de komende tijd nog vaker in het nauw komt en niet-essentiële activiteiten – zoals het monitoren van bevingen – tijdelijk moet staken. Maar ook als InSight de Martiaanse winter weet te doorstaan, zijn diens dagen mogelijk geteld; nadat de missie eerder al eens met twee jaar verlengd werd, loopt deze nu in december 2022 af. Onbekend is of NASA een tweede verlenging wenselijk en haalbaar acht.
