Ouderen kunnen zich beter concentreren en laten zich minder afleiden door negatieve gedachten dan jongeren. En als ouderen dan toch afdwalen, denken ze vaker aan iets positiefs dan aan iets negatiefs. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van psychologen aan de Washington Universiteit.
Iedereen maakt zich wel eens zorgen. Niet alleen over vandaag of het komend jaar, maar ook over verder in de toekomst. Hoe zal die eruit zien? Heb je dan nog werk, en ben je bijvoorbeeld nog fit? Hoewel we nu flink kunnen piekeren over de toekomst, maak je je ironisch genoeg in die toekomst waarschijnlijk minder druk. Dat stellen psychologen van de Washington Universiteit nadat zij aandachtstesten afnamen bij jongeren en ouderen.
Dat jongeren snel afgeleid zijn, is namelijk alom bekend. Maar waar zij in die momenten van dagdromen dan aan denken, was dat nog niet. De Amerikaanse studie bevestigt niet alleen dat jongeren sneller afgeleid zijn dan ouderen, maar ook dat ze dan meer aan meer negatieve dingen denken, en zich dus meer en sneller zorgen maken dan ouderen.
Online taken
Voor het onderzoek lieten de onderzoekers 175 jongeren (tussen de 18 en 35 jaar oud) en 175 ouderen (60 jaar en ouder) een eenvoudige online taak uitvoeren waarbij ze bijvoorbeeld op een spatiebalk moesten drukken als er een dierennaam op het scherm verscheen. Tijdens de taak kregen de deelnemers af en toe een vraag of ze dachten aan de taak zelf, aan hoe goed ze de taak uitvoerden of aan iets anders. Als hun gedachten waren afgedwaald, moesten ze ook aangeven of ze aan iets negatiefs, positiefs of neutraals dachten.
‘Ik moet mijn rekeningen nog betalen’
Daaruit bleek dat jongeren meer last hadden van negatieve gedachten tijdens de taak. “Ze dachten bijvoorbeeld: ‘Wat een saaie taak, en ik heb nog zoveel te doen vandaag’”, vertelt hoofdonderzoeker Matt Welhaf. “Of: ‘Ik moet mijn rekeningen nog betalen’.” De ouderen waren minder negatief. “Zij konden zich ook een stuk beter focussen op wat ze moesten doen”, aldus Welhaf. En als ze afdwaalden, dan waren hun gedachten net zo vaak positief als negatief.
Je zorgen maken is niet alleen maar negatief. Piekeren kan soms ook motiverend werken. Zo is er onderzoek dat aantoont dat Amerikanen die zich zorgen maken over huidkanker sterker geneigd zijn om zonnebrandcrème te gebruiken. En een ander onderzoek toont aan dat vrouwen die piekeren over kanker vaker hun eigen borsten onderzoeken op knobbeltjes. Amerikaanse professor Kate Sweeney stak piekeraars daarom eerder al een hart onder de riem. “Hoewel piekeren een negatieve reputatie heeft, is piekeren niet altijd vernietigend of zinloos. Plannen en preventief actie ondernemen is niet verkeerd. Met mate piekeren is veel beter dan helemaal niet piekeren.”
Zorgen veranderen
Ouderen kunnen dus beter negatieve gedachten uitzetten als ze een taak doen, stellen de onderzoekers. En dat heeft volgens hen een logische oorzaak: “Naarmate we ouder worden, veranderen onze zorgen”, zegt Welhaf. Dat is bij het uitvoeren van werk een voordeel. De negatieve gedachten van jongeren hadden namelijk invloed op hun prestaties. Ze reageerden dan sneller op de vragen, maar maakten ook meer fouten. “Ouderen deden het eigenlijk beter in het algemeen”, zegt Welhaf. Dat komt waarschijnlijk ook omdat ze meer gemotiveerd en geconcentreerd waren, stelt het onderzoek.
Jongeren ervaren meer druk
Ouder worden is dus misschien niet zo erg is als we denken, suggereert het onderzoek. We zouden op latere leeftijd immers kennelijk meer kunnen genieten van het heden. Toch is het lastig om dat zo te stellen. Ander recent onderzoek laat namelijk zien dat jongeren uit generatie Z (geboren tussen 1997 en 2012) veel druk ervaren en in het algemeen veel zorgen hebben over de wereld. Zelf in de mate dat zij veel psychische problemen hiervan ondervinden. Hebben ouderen dan minder zorgen omdat de geest veroudert – zoals de onderzoekers suggereren – of komt dit doordat zij op dit moment andere zorgen hebben dan jongeren van deze tijd?
Daar kunnen de onderzoekers op dit moment nog niets over zeggen. Welhaf wil daarom graag nieuwe, meer persoonlijke tests uitvoeren die de nuances over de oorzaken, inhoud en gevolgen van dwalende gedachten beter kunnen vastleggen. Iets wat nu lastig was in de online experimenten. Ze hopen daarmee meer te weten te komen over afdwalende geesten en manieren om jongere volwassenen te helpen hun aandacht af te leiden van negatieve gedachten.
