Morgen zullen we er naar verwachting het meest van merken, zo waarschuwt de Amerikaanse weerdienst SWPC.
De zon is al een tijdje onrustig. Nog niet zo lang geleden spotten wetenschappers nog een krachtige zonnevlam op onze moederster. En nu is het weer raak. De zon lijkt namelijk een enorme plasmabel te hebben weggeblazen. En dat gaan we merken. Zo waarschuwt de Amerikaanse weerdienst SWPC voor een geomagnetische storm die de aankomende dagen mogelijk voor opschudding kan zorgen.
Een geomagnetische storm is eigenlijk een tijdelijke verstoring in het magnetisch veld van de aarde. Dit wordt in verband gebracht met zonnevlammen van de zon, maar ook met zogenaamde coronale massa-ejecties (CME’s), waarbij er een grote gasbel doordrenkt met magnetische veldlijnen door de zon wordt weggeblazen. Wanneer vervolgens een schokgolf van zonnewind de ionosfeer van de aarde bereikt, kan een geomagnetische storm opdoemen. Deze stormen zorgen ervoor dat de atmosfeer van de aarde opwarmt en de atmosferische dichtheden op lagere hoogten toenemen. En dat kan gevolgen hebben voor satellieten die zich precies op deze hoogte bevinden. Hoewel geomagnetische stormen voor prachtige aurora’s kunnen zorgen, kunnen ze ook navigatiesystemen in de war schoppen en problemen in het elektriciteitsnet veroorzaken. Magnetische stormen duren doorgaans 24 tot 48 uur, al kunnen sommige vele dagen aanhouden. In 1989 veroorzaakte een grote storm de ineenstorting van het elektriciteitsnet in het grootste deel van de Canadese stad Quebec en bereikten poollichten zelfs Noord-Afrika.
Deskundigen verwachten dat we van woensdag tot en met vrijdag de gevolgen van de geomagnetische storm zullen ondervinden. Al valt het vandaag nog redelijk mee. Geomagnetische stormen kunnen namelijk ingedeeld worden op een schaal van 1 tot 5; wat de ernst aangeeft. G1 betreft een vrij kleine storm, terwijl onder G5 de meest extreme worden geschaard. Vandaag verwacht het SWPC niet meer dan een G1-storm. Dat is morgen wel anders. Zo stellen experts dat we op donderdag rekening moeten houden met een krachtige storm die valt onder G3.
Wat de gevolgen van een dergelijke G3-storm zullen zijn? Deskundigen sluiten storingen niet uit. We zouden dan ook rekening moeten houden met onder andere valse alarmen van beveiligingsapparaten, problemen met satellietnavigatie en storingen van radiosystemen.
Poollicht
Het is echter niet alleen maar drama. We zouden namelijk dankzij de geomagnetische storm zomaar eens getuige kunnen worden van poollicht. Dat komt omdat R3-stormen het poollicht verder naar het zuiden duwen. Het betekent dat een prachtig groen gekleurde hemel niet alleen ten noorden van de poolcirkel te zien zal zijn, maar dat zelfs mensen woonachtig in de Amerikaanse staten Pennsylvania, Iowa, noordelijke delen van Oregon en misschien zelfs enkele geluksvogels in Nederland, het poollicht kunnen zien.
Starlink-satellieten
Het is overigens niet voor het eerst dit jaar dat we te maken krijgen met een geomagnetische storm. Afgelopen februari kregen de pas gelanceerde Starlink-satellieten ineens te maken met een onverwachtse geomagnetische storm. En dus moesten zeker 40 van de 49 gelanceerde satellieten als verloren worden beschouwd.
Zonnecyclus
Dat we nu steeds vaker te maken krijgen met extreem ruimteweer, is overigens niet toevallig. Het heeft alles te maken met het zonnemaximum waar we op afstevenen. Onze moederster doorloopt grofweg een 11 jaar durende cyclus die gekenmerkt wordt door een zonneminimum – een periode waarin de zon heel rustig is en weinig zonnevlekken en zonnevlammen genereert – en een zonnemaximum, waarin de ster juist veel actiever is. In 2020 zijn we een nieuwe zonnecyclus ingerold: de 25e. En de verwachting is dat onze moederster de komende jaren steeds actiever zal worden en rond 2025 een piek bereikt.
Hoewel het SWPC een waarschuwing heeft afgegeven, hoeven we niet veel te vrezen. De kans dat een G3-storm namelijk daadwerkelijk langdurig onze technologie verstoort, is niet zo groot. Deze gebeurtenissen laten echter wel zien hoe krachtig onze zon kan zijn. En waarschijnlijk heeft ze nog lang niet het achterste van haar tong laten zien. De komende jaren zal onze moederster nog regelmatig van zich laten horen.
