Zoetstoffen zijn ideaal in je cola of koffie, het scheelt weer een paar calorieën. Klein nadeeltje: ze zijn nauwelijks afbreekbaar en blijven dus eeuwig in het milieu rondzwerven.
Al langer is bekend dat het menselijk lichaam sucralose, een van de meest gebruikte zoetstoffen, niet kan afbreken. Maar nu concluderen onderzoekers dat de stof zo stabiel is dat hij ook ontsnapt aan de afvalverwerking en zo dus in ons drinkwater terechtkomt.
Taai molecuul
“We kunnen sucralose niet verwerken en veel micro-organismen kunnen dat ook niet, omdat het een heel taai molecuul is dat niet gemakkelijk afbreekt. Dus er zijn veel vragen over hoe de stof het milieu beïnvloedt en of die onze microbiële gemeenschappen kan beïnvloeden”, zegt onderzoeker Tracey Schafer van de University of Florida.
Schafer werkte mee aan een recente studie die laat zien hoe sucralose het gedrag beïnvloedt van cyanobacteriën – fotosynthetische bacteriën die in zee leven – en diatomeeën, microscopische algen die een derde van de primaire voedselproductie in de mariene voedselketen vormen.
Crashende cyanobacteriën
Onderzoekers verzamelden daarom monsters uit de bodem en het water op een zoetwaterlocatie en een brakwaterlocatie in Marineland, Florida. Terug in hun laboratorium in St. Augustine stelden ze de monsters bloot aan verschillende concentraties sucralose en maten ze de fotosynthese en microbiële ademhaling in twee afzonderlijke periodes: elke vier tot zes uur gedurende een dag en elke 24 uur gedurende vijf dagen.
Vergeleken met een controlegroep nam de concentratie van zoetwatercyanobacteriën toe als de monsters werden blootgesteld aan sucralose, maar de concentratie van brakwatercyanobacteriën piekte en crashte na toevoeging van de zoetstof. “Er is een mogelijkheid dat de zoetwaterorganismen sucralose verwarren met een voedingsstof, een suiker die ze als voedsel kunnen gebruiken”, reageert Amelia Westmoreland, de hoofdauteur van de studie.
Ecosysteem uit balans
Zowel de hoeveelheid zoetwater- als brakwaterdiatomeeën die werden blootgesteld aan sucralose nam af vergeleken met een controlegroep. Het verschil was wel het grootst bij de zoetwaterexperimenten. Maar of dit soort microben nu toe- of afnemen, daar gaat het niet eens echt om. Het probleem is dat sucralose impact heeft op de microbenpopulaties en zo de ecosystemen kan bedreigen, aldus Westmoreland. “Extreem voorbeeld van hoe zich dit kan ontwikkelen, is dat de diatomeeëngemeenschap gaat verdwijnen, en het andere uiterste is dat deze microben alles overnemen”, legt ze uit.
Maar veel is nog onduidelijk over de invloed van sucralose op de mariene ecosystemen. Wel is bekend dat het er aanwezig is, omdat het niet afbreekt én dat het iets doet met de microbenpopulaties. “Ik denk dat deze studie een goede eerste stap is om te kijken naar hoe sucralose het piepkleine leven in ons water beïnvloedt, en hopelijk leidt het tot meer onderzoek”, besluit Schafer.
Waarom we meer zoetstoffen moeten eten
Om de een of andere reden denken mensen vaak dat zoetstoffen ongezond zijn, maar zoals al vaak gezegd: het zijn de best onderzochte stoffen die er zijn en alleen in heel hoge doses kunnen ze schadelijk zijn, maar dat laatste geldt zelfs voor water. Een ander argument tegen zoetstoffen – sucralose, maar ook aspartaam of stevia – is dat je er juist meer trek van zou krijgen en dus aankomt in plaats van afvalt. Uit een onderzoek waar we in maart over schreven, blijkt echter dat dit niet zo is. De resultaten waren nog beter dan verwacht: voor de honger en de aanmaak van hongerhormonen maakte het niet uit of de deelnemers koekjes met echte suiker of met zoetstoffen aten, maar het insulineniveau én de bloedsuikerspiegel waren twee uur na de versnapering met zoetstof wel lager dan na een koekje met echte suiker. Volgens de onderzoekers zijn zoetstoffen dan ook een prima manier om honger, energie en gewicht onder controle te houden.