Vind jij ook dat de chromosfeer van de zon wel een beetje lijkt op de harige vacht van een dier?
Wetenschappers hebben een verbluffende foto vrijgegeven van onze eigen moederster. De beelden zijn vervaardigd met behulp van de ultramoderne Inouye-zonnetelescoop. En het is werkelijk een fantastische foto, die veel geheimen over onze zon onthult. “De telescoop zal de manier waarop we onze zon bestuderen en begrijpen voorgoed veranderen,” aldus NSF-directeur Sethuraman Panchanathan.
De foto is zoals gezegd gemaakt met de Inouye Solar Telescope; ’s werelds grootste zonnetelescoop die zich bevindt op de top van de 3000 meter hoge Hawaiiaanse vulkaan Haleakala. De telescoop is uitgerust met een vier meter grote spiegel en een gespecialiseerd koelsysteem. Leidingen van meer dan 12 kilometer lang transporteren koelvloeistof door het observatorium, gedeeltelijk gekoeld door ijs dat elke nacht opnieuw wordt gefabriceerd. De koepel die de telescoop omhult is bedekt met dunne koelplaten die de temperatuur rond de telescoop stabiliseren, geholpen door luiken in de koepel die schaduw en een goede luchtcirculatie bieden.
Op de nieuw vervaardigde foto zien we voor het eerst de zogenoemde chromosfeer van de zon in volle glorie. De chromosfeer is een laag in de atmosfeer van de zon boven de fotosfeer en onder de corona, die zich uitstrekt van ongeveer 300 of 500 km tot ongeveer 2000 km boven het zonneoppervlak.
De bovenstaande afbeelding toont een regio van 82.500 kilometer breed bij een resolutie van 18 km, waardoor zelfs de fijnste details zichtbaar worden. De chromosfeer van de zon lijkt hier wel een beetje op de harige vacht van een dier. Om de enorme omvang van foto meer in context te plaatsen, hebben astronomen onze eigen planeet als schaal gebruikt.
De missie van de telescoop
De Inouye-zonnetelescoop begon enkele jaren geleden aan een enerverende missie met als doel onze kennis over onze moederster verder uit te breiden. En de telescoop maakt zijn beloften meer dan waar. Begin 2020 leverde de telescoop bijvoorbeeld ook al bijzonder gedetailleerde foto’s en video’s van onze zon af. En ook nu onthult de telescoop de zon op nog nooit eerder vertoonde manieren. “Een nieuw tijdperk in de zonnewetenschap is aangebroken,” betoogt astronoom en ruimtetelescoopwetenschapper Matt Mountain.
Inzichten
Het maken van spectaculaire foto’s is niet de enige taak van de Inouye-zonnetelescoop. Onderzoekers hopen ook meer inzicht te krijgen in de zon en zijn impact op onze planeet. Activiteiten op de zon – bekend als ruimteweer – kunnen namelijk systemen op aarde beïnvloeden. Denk aan magnetische uitbarstingen die invloed hebben op vliegreizen, satellietcommunicaties kunnen verstoren en stroomnetten uitschakelen. Maar de Inouye-telescoop zal in staat zijn de magnetische velden in de corona – waar zich uitbarstingen voordoen die het leven op aarde beïnvloeden – in kaart te brengen. Wetenschappers verwachten dan ook dat de telescoop ons begrip over wat ruimteweer aandrijft, verbetert en uiteindelijk helpt gevaarlijke zonnestormen te voorspellen.
We kunnen dus nog heel wat van het grootste zonne-observatorium ooit gebouwd, verwachten. Ondertussen heeft de telescoop overigens ook al belangrijke, wetenschappelijke gegevens verzameld en heeft zelfs al gezamenlijke waarnemingsprogramma’s uitgevoerd met de Amerikaanse Parker Solar Probe en de Europese Solar Orbiter – twee ruimtesondes die ook de zon bestuderen. De verwachting is dat de Inouye-zonnetelescoop meerdere decennia mee zal gaan en de wereld gedurende die tijd zal verrassen met nog heel veel bijzondere ontdekkingen.
