Het is nóg belangrijker dan gedacht om goed voor je hart te zorgen. Met een leefstijl die beschermt tegen hart- en vaatziekten ga je namelijk ook celveroudering tegen, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.
“Ongeacht je werkelijke leeftijd, helpt gedrag dat gezond is voor je hart niet alleen om de kans op hartaanvallen, beroertes en vroegtijdig sterven te verkleinen, maar ook om celveroudering tegen te gaan”, reageert onderzoeker Jiantao Ma van de Tufts Univeristy in Boston.
Biologische veroudering en de genen
Hij keek naar een chemisch proces dat we DNA-methylering noemen en dat de genexpressie reguleert (lees er hieronder meer over). Het is een van de belangrijkste biomarkers om de biologische leeftijd te schatten. Via dit mechanisme hebben factoren die gezond zijn voor hart en vaten waarschijnlijk ook impact op celveroudering. Tot op zekere hoogte wordt je biologische leeftijd – dus de mate waarin je cellen verouderen – bepaald door je genen, maar leefstijlfactoren en stress zijn ook van invloed.
5700 vijftigers
De onderzoekers bestudeerden gezondheidsdata van bijna 5700 volwassenen van rond de 56 jaar oud. Ze beoordeelden hun hart- en vaatgezondheid op een schaal van 0 tot 100 op basis van vier leefstijlfactoren: dieet, lichaamsbeweging, aantal uur slaap per nacht en rookgedrag. Ook werden hun BMI, cholesterol, bloedsuikerspiegel en bloeddruk gemeten. Daarnaast werd naar DNA-methylering gekeken en de genetische aanleg voor een versnelde biologische veroudering. Ze volgden de deelnemers vervolgens elf tot veertien jaar lang.
De conclusies maken glashelder waarom gezond leven zo belangrijk is. Voor elke dertien punten die deelnemers hoger scoorden op de schaal voor gezond leven nam de kans op hart- en vaatziekten met 35 procent af en het risico op voortijdig sterven in het algemeen daalde met bijna 30 procent.
Genetische aanleg maakt het nog erger
En erger: bij deelnemers die toch al een genetische aanleg hadden voor een versnelde biologische veroudering was de impact van een gezond leven nóg groter, waarschijnlijk via DNA-methylering dat goed was voor een veel lagere kans op voortijdig sterven.
Maar hoe het precies zit met de link tussen DNA-methylering en leefstijlfactoren is nog onduidelijk. “Er zijn maar weinig calculators beschikbaar om op basis van DNA-methylering de biologische leeftijd te meten. We hebben dus ook nog geen goed advies over hoe belangrijk het is dat mensen hun epigenetische leeftijd weten”, aldus Ma. “Maar onze boodschap is wel dat iedereen moet letten op de acht factoren die beschermen tegen hart- en vaatziekten: eet gezond, beweeg voldoende, stop met roken, slaap genoeg, houd een gezond gewicht en let op je cholesterol, bloedsuikerspiegel en bloeddruk.”
In lijn met eerder onderzoek
Helemaal nieuw zijn de conclusies overigens niet. Collega Randi Foraker geeft aan dat de resultaten in lijn zijn met eerder onderzoek. “We weten dat risicofactoren en DNA-methylering beide los van elkaar verband houden met hart- en vaatziekten. Wat deze studie toevoegt is dat DNA-methylering als mediator blijkt de fungeren tussen de risicofactoren en hart- en vaatziekten”, aldus geneeskundeprofessor Foraker. “De studie laat zien hoe de gezondheid van hart en vaten impact kan hebben op biologische veroudering en belangrijke implicaties heeft voor gezond ouder worden en het voorkomen van hart- en vaatziekten.”
DNA-methylering of -methylatie is het proces waarbij een methylgroep aan een histon in het DNA-molecuul wordt toegevoegd. Een histon is een bouwsteen voor de nucleosomen die het DNA dragen. Acht histonen vormen een eiwitbolletje waaromheen het DNA-molecuul is gedraaid. Een methylgroep bestaat uit één koolstofatoom en drie waterstofatomen.Door DNA-methylering verandert de structuur van het DNA dat daardoor bij transcriptie anders afgelezen wordt. Het lijkt een belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van ziektes, zoals kanker en dus ook hart- en vaatziekten, doordat het de expressie van bepaalde genen afremt.
