Je hebt het vast weleens gehoord: de lucht binnenshuis is misschien nog wel ongezonder dan buitenshuis. Nieuw onderzoek toont opnieuw aan dat het inderdaad belabberd gesteld is met de binnenlucht.
Onderzoekers van de University of Birmingham gebruikten goedkope sensoren om twee weken lang fijnstof (PM) in drie huizen te vergelijken. De drie onderzochte woningen liggen in de wijk Selly Oak in Birmingham, ongeveer 4 kilometer ten zuidwesten van het centrum. Elk huis wordt bewoond door vier of vijf mensen. Ze hebben allemaal centrale verwarming op gas en een kookplaat en oven op gas. En wat bleek: in alle drie de huizen was de luchtvervuiling binnen erger dan buiten, maar ook wisselender. In één woning overschreed de hoeveelheid fijnstof (PM2,5) op 9 van de 14 dagen de limiet van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
We weten allemaal wel dat koken en kachel stoken de luchtkwaliteit niet ten goede komt, maar ook andere factoren speelden een rol, zoals de locatie van de woning, de mate van ventilatie en hoeveel mensen er woonden. Zo maakt het uit hoeveel de bewoners bewegen in huis en ook de ventilator van een restaurant in de buurt verslechterde de luchtkwaliteit.
Wierook en kaarsen
Onderzoeker professor Francis Pope legt daarover uit aan Scientias.nl: “Er zijn meerdere bronnen die bijdragen aan fijnstof binnenshuis. Belangrijk is de buitenlucht die het huis binnenkomt, denk aan vervuiling door verkeer en industrie. Er zijn ook bronnen binnenshuis die het gevolg zijn van verbranding, waaronder emissies van koken en verwarming. Houtkachels kunnen, afhankelijk van hun ontwerp, bijzonder slecht zijn. Dan zijn er nog bronnen die afkomstig zijn van het opwaaien van stof en andere deeltjes, of bijvoorbeeld wierook en kaarsen.”
“Buitenlucht speelt een belangrijke rol in de luchtkwaliteit binnenshuis. Op de een of andere manier infiltreert een deel van de buitenlucht in het binnenmilieu”, vult collega Dimitris Bousiotis aan. “Maar vooral voor de grotere PM10 komt een grote bijdrage van bronnen binnenshuis. Tapijten, donzige kussens en dekens zijn niet zo onschuldig als ze eruit zien. En we moeten er altijd rekening mee houden dat de fijnstofdeeltjes niet op één plek blijven. De deeltjes die gevormd worden in de houtkachel in de woonkamer bereiken mogelijk op een bepaald moment de slaapkamers.”
Bousiotis deed ook een test bij hem thuis. “Toen ik een persoonlijk experiment deed, vond ik piekmomenten terwijl ik ’s ochtends uit bed stapte. Afgezien van de voor de hand liggende bronnen, zoals koken en hout stoken wordt stof bij voorkeur opgeslagen in zachter materiaal en verplaatst het zich zodra er activiteit in de buurt is.”
Dit zijn wel voornamelijk de grotere PM10-deeltjes en die sloegen sneller neer dan de kleinere deeltjes van maximaal 2,5 micrometer (PM2,5).
Lopen over vloerbedekking
De luchtvervuiling binnenshuis varieert sterk gedurende de dag. “Veel van de luchtvervuiling binnenshuis wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten, zelfs een wandeling door een kamer met tapijt genereert veel fijnstof. We vinden dus hogere niveaus wanneer er veel activiteit binnenshuis is, vooral rond etenstijden”, aldus Pope.
We maken ons vaak druk over de luchtvervuiling buitenshuis door kachelstook en verkeer, maar volgens de professor is dat dus niet het ergste. “We merken vaak dat de verontreinigingsniveaus binnenshuis veel hoger zijn dan de concentraties buiten, wat verontrustend is omdat we ongeveer 90 procent van onze tijd binnenshuis doorbrengen.”
Voor de metingen van fijnstof binnenshuis werden enkel goedkope sensoren gebruikt. Onderzoeker professor Francis Pope zei daarover: “Onze aanpak is gemakkelijk schaalbaar door de lage kosten. Daardoor zou je de luchtkwaliteit in alle woningen in het VK en daarbuiten in de gaten kunnen houden. Dit kan leiden tot nauwkeurigere modellen voor de blootstelling aan vervuiling en een beter gezondheidsbeleid.”
Wat kun je zelf doen?
Maar is er ook iets dat je zelf kunt doen om de lucht in huis schoner te maken? “Als de buitenlucht schoner is, wat waarschijnlijk het geval is, dan helpt het om ramen te openen en frisse lucht binnen te laten. Er zijn nu ook verschillende luchtreinigers op de markt met goede resultaten, waarbij sommige fijnstofdeeltjes in kamers met wel 60 procent verminderen. Gebruik waar mogelijk ook afzuigventilatoren om vervuiling door koken te verwijderen”, aldus Pope.
Bousiatis vult aan: “Stofzuigen is ook een van de dingen die veel kan helpen, omdat het de vastzittende stofdeeltjes uit tapijten verwijdert, waardoor er minder stof is dat opnieuw kan opdwarrelen.”
De onderzoekers pleiten voor meer bewustwording over de beroerde luchtkwaliteit in huis. Er zijn sensors te koop voor maar 20 euro, die je vertellen hoe het er in jouw huis voor staat, maar er is meer kennis nodig om mensen die ook echt goed te laten gebruiken. “Ik heb ooit iemand horen zeggen dat ze de luchtkwaliteit controleren met een goedkope sensor in hun zak!”, vertelt Bousiotis. “Mensen geven wel om de kwaliteit van de lucht die ze inademen, maar er is meer voor nodig dan het kopen van een goedkope sensor om het te begrijpen en bewustwording is één manier om hun aandacht te trekken en te zorgen dat ze actief op zoek gaan naar informatie.”
