Zo slecht is bewerkt rood vlees voor je hersenen: dagelijks twee plakjes bacon verhoogt al het risico op dementie

Tegelijkertijd kan vervanging van bewerkt rood vlees door gezondere eiwitbronnen, zoals noten, peulvruchten en vis, het risico op dementie met ongeveer 20 procent verlagen.

Twee plakjes bacon bij het ontbijt of een lekkere boterham met salami tussen de middag – voor veel mensen is het eten van bewerkt rood vlees heel normaal. Maar gezond? Dat is het helaas niet. Onderzoekers hebben ontdekt dat het eten van bewerkt rood vlees je risico op dementie verhoogt. “We hopen dat onze resultaten meer focus zullen leggen op de belangrijke relatie tussen voeding en de gezondheid van de hersenen”, aldus onderzoeker Daniel Wang.

Gezondheidsrisico’s
Het is al langer bekend dat het eten van rood vlees gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. “Rood vlees zit boordevol verzadigde vetten”, vertelt Wang. “Eerdere studies hebben al aangetoond dat het eten van rood vlees je risico op diabetes type 2 en hartziekten verhoogt. Voedingsrichtlijnen richten zich vaak op het verminderen van deze risico’s, maar de gezondheid van de hersenen krijgt veel minder aandacht, terwijl deze wel nauw verbonden is met dergelijke aandoeningen. Onze studie laat nu zien dat bewerkt rood vlees ook het risico op cognitieve achteruitgang en dementie kan verhogen.”

Studie
Om het risico op dementie te onderzoeken, volgden de onderzoekers een groep van 133.771 mensen met een gemiddelde leeftijd van 49 jaar, die aan het begin van de studie geen dementie hadden. Ze werden tot wel 43 jaar lang gevolgd. 11.173 van hen ontwikkelden uiteindelijk dementie. Elke twee tot vier jaar vulden de deelnemers een voedseldagboek in, waarin ze bijhielden wat ze aten en hoe vaak.

Rood vlees
De onderzoekers rekenden uit hoeveel rood vlees de deelnemers gemiddeld elke dag aten. Onder bewerkt rood vlees schaarden ze bacon, hotdogs, worstjes, salami, mortadella en andere verwerkte vleeswaren. Onbewerkt rood vlees omvatte rundvlees, varkensvlees, lamsvlees en hamburgers. Een portie rood vlees is 85 gram, ongeveer de grootte van een pakje speelkaarten. Voor bewerkt rood vlees verdeelden de onderzoekers de deelnemers in drie groepen. De lage groep at gemiddeld minder dan 0,10 portie per dag, de middelste groep tussen de 0,10 en 0,24 portie en de hoge groep 0,25 portie of meer per dag.

Hoger risico op dementie
Na aanpassing voor factoren zoals leeftijd, geslacht en andere risicofactoren voor cognitieve achteruitgang, ontdekten de onderzoekers dat deelnemers die dagelijks gemiddeld een kwart of meer van een portie bewerkt rood vlees aten (ongeveer twee plakjes bacon, anderhalve plak mortadella of een worstje) een 13 procent hoger risico liepen op dementie dan degenen die maar een minimale hoeveelheid consumeerden (minder dan een tiende portie per dag). Voor onbewerkt rood vlees vergeleken de onderzoekers mensen die gemiddeld minder dan een halve portie per dag aten met degenen die één of meer porties per dag consumeerden. Er werd echter geen verschil in het risico op dementie gevonden.

Subjectieve cognitieve achteruitgang
De onderzoekers keken ook naar de subjectieve cognitieve achteruitgang (wanneer iemand geheugen- en denkproblemen meldt die nog niet zichtbaar zijn in standaardtests) bij 44.000 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 78 jaar. Daaruit bleek dat degenen die dagelijks gemiddeld 0,25 porties of meer bewerkt rood vlees aten, 14 procent meer kans hadden op subjectieve cognitieve achteruitgang dan degenen die minder dan 0,10 porties per dag consumeerden. Ook ontdekten ze dat mensen die één of meer porties onbewerkt rood vlees per dag aten, 16 procent meer kans hadden op cognitieve achteruitgang dan degenen die minder dan een halve portie per dag aten.

Objectieve cognitieve achteruitgang
Ten slotte onderzocht het team de objectieve cognitieve achteruitgang (hoe goed je hersenen functioneren om te onthouden, na te denken en problemen op te lossen) bij bijna 18.000 vrouwen van 74 jaar. Deze groep deed vier keer geheugen- en denktests tijdens de studie. Het team ontdekte dat het eten van meer bewerkt rood vlees leidde tot snellere hersenveroudering: de algemene cognitieve functie versnelde met 1,61 jaar per extra portie per dag en het verbaal geheugen met 1,69 jaar per extra portie per dag.

Verband
Een belangrijke vraag is waarom rood vlees het risico op dementie verhoogt. De onderzoekers zijn dan ook van plan dit te blijven bestuderen, met bijzondere aandacht voor de rol van het darmmicrobioom. Er zijn aanwijzingen dat trimethylamine N-oxide (TMAO), een stof die ontstaat bij de afbraak van vlees, hersenfuncties kan verslechteren door het ophopen van amyloïde en tau-eiwitten, die betrokken zijn bij Alzheimer. Het onderzoek hierover is echter nog beperkt. Ook de verzadigde vetten en het zout in rood vlees kunnen de hersencellen schaden.

Hoewel de bevindingen vrij zorgelijk zijn, is er ook goed nieuws. “We ontdekten namelijk dat het vervangen van bewerkt vlees door gezondere alternatieven, zoals noten, vis en gevogelte, het risico op dementie kan verlagen”, stelt Wang. Heel concreet ontdekten de onderzoekers dat het dagelijks vervangen van één portie bewerkt rood vlees door noten en peulvruchten het risico met 19 procent verlaagt en de hersenveroudering met 1,37 jaar vertraagt. Vervangen door vis leidt zelfs tot een 28 procent lager risico op dementie, terwijl kip het risico met 16 procent vermindert. “Het verminderen van de inname van rood vlees en het vervangen ervan door gezondere eiwitbronnen en plantaardige alternatieven zou daarom een waardevolle aanvulling kunnen zijn op voedingsrichtlijnen voor een betere cognitieve gezondheid”, besluit Wang.

Bronmateriaal

"Is eating more red meat bad for your brain?" - American Academy of Neurology
"Red Meat Consumption Increases Risk of Dementia and Cognitive Decline" - Mass General Brigham
Afbeelding bovenaan dit artikel: Mizina van Getty Images (via Canva Pro)

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd