De bevindingen onderstrepen het belang van het beperken van de inname van bewerkt en onbewerkt rood vlees om het risico op deze aandoening te verlagen.
Lekker: een plakje ham op je boterham en ’s avonds een stukje biefstuk bij het avondeten. Hoewel het onschuldig lijkt, wijst een onlangs gepubliceerd grootschalig onderzoek uit dat het misschien schadelijker is dan je denkt. Onderzoekers hebben namelijk een verband ontdekt tussen de consumptie van rood en bewerkt vlees en een verhoogd risico op diabetes type 2. “Deze bevindingen ondersteunen de aanbevelingen om de inname van vlees te beperken om het aantal ziektegevallen te verminderen,” aldus onderzoeker Nita Forouhi.
Diabetes type 2 is de meestvoorkomende vorm van diabetes. Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet meer goed op insuline (het hormoon dat de bloedsuikerspiegel regelt). Het gevolg is dat de bloedsuikerspiegel te hoog is. Dit kan op de lange termijn leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen, zenuwbeschadiging en andere complicaties. Diabetes type 2 komt vaak voor bij volwassenen, maar kan ook bij kinderen en tieners optreden. Risicofactoren zijn onder andere overgewicht, een sedentaire levensstijl, een ongezond dieet, leeftijd en genetische aanleg. Het kan meestal onder controle gehouden worden door je dieet aan te passen, meer te bewegen en medicatie te nemen.
De wereldwijde vleesproductie is in de afgelopen decennia sterk toegenomen. En in veel landen wordt er momenteel meer vlees gegeten dan de voedingsrichtlijnen aanbevelen. Eerdere studies hebben al gesuggereerd dat een hogere consumptie van bewerkt en onbewerkt rood vlees het risico op diabetes type 2 kan verhogen, maar de bevindingen waren wisselend en niet definitief.
Grootschalige studie
Om te begrijpen of het eten van bewerkt vlees, onbewerkt rood vlees en gevogelte inderdaad verband houden met diabetes type 2, hebben onderzoekers het wereldwijde InterConnect-project ingezet om gegevens van 31 studiecohorten uit 20 landen te analyseren. Dit maakt het onderzoek echt grootschalig: bijna twee miljoen mensen namen eraan deel.
Twee plakjes ham
De bevindingen zijn tamelijk schokkend. Zo blijkt dat het eten van slechts 50 gram bewerkt vlees per dag, wat overeenkomt met twee plakjes ham, al samenhangt met een 15 procent hoger risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 in de komende tien jaar. De consumptie van 100 gram onbewerkt rood vlees, wat gelijk staat aan een klein stuk biefstuk, werd geassocieerd met een 10 procent hoger risico op diabetes type 2. “Ons onderzoek biedt het meest uitgebreide bewijs tot nu toe van een verband tussen het eten van bewerkt vlees en onbewerkt rood vlees en een verhoogd toekomstig risico op diabetes type 2,” stelt Forouhi.
Gevogelte
Vogels zoals kip, kalkoen en eend worden vaak beschouwd als gezondere alternatieven voor bewerkt of onbewerkt rood vlees. Maar de vraag is of dat inderdaad zoveel beter is. Zo vonden de onderzoekers een verband tussen het dagelijks eten van 100 gram gevogelte en een 8 procent hoger risico op diabetes type 2. Bij verder onderzoek bleek de link tussen gevogelte en diabetes type 2 overigens minder sterk, terwijl de verbanden tussen bewerkt vlees en onbewerkt vlees met diabetes type 2 wel hetzelfde bleven. “Hoewel onze bevindingen meer gedetailleerd bewijs bieden over de relatie tussen het eten van gevogelte en diabetes type 2 dan eerder beschikbaar was, blijft de link onzeker en is verder onderzoek nodig,” onderstreept Forouhi.
Vervangen
Ondanks dat, kan het alsnog een goed idee zijn om rood en bewerkt vlees te vervangen door gevogelte, zo stelt Hilda Mulrooney, specialist in voeding en gezondheid aan de London Metropolitan University, niet betrokken bij het onderzoek. “Het vervangen van rood vlees en bewerkt vlees door gevogelte leidde in modellen die ook door de auteurs zijn uitgevoerd tot een verlaagd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2,” zegt ze. “De huidige voedingsrichtlijnen raden ook aan om rood en bewerkt vlees te vervangen door gevogelte en om de totale vleesconsumptie te verlagen door alternatieven zoals erwten, bonen, linzen en tofu te nuttigen.”
Vermijden van rood en bewerkt vlees
Ook andere experts reageren op de bevindingen van de studie. “Dit is een belangrijk onderzoek dat zeer grondig is uitgevoerd,” zegt professor Naveed Sattar, verbonden aan de universiteit van Glasgow. “De gegevens suggereren dat het vermijden van rood en bewerkt vlees niet alleen kan bijdragen aan het voorkomen van hart- en vaatziekten, maar ook aan het verminderen van het risico op diabetes type 2, een ziekte die wereldwijd steeds vaker voorkomt. Een groot deel van deze relatie kan te maken hebben met gewichtstoename, hoewel er ook andere mogelijke oorzaken zijn. Voedingspatronen zouden daarom moeten worden aangepast om zowel de gezondheid van de planeet als die van de mensen te verbeteren.”
Minder vlees eten
De resultaten suggereren dat het wellicht verstandig is om minder vlees te eten. “De algemene aanbeveling om vleesconsumptie te beperken komt overeen met de nationale richtlijnen voor gezonde voeding,” zegt ook Duane Mellor, diëtist en woordvoerder van de British Dietetic Association. “Dit advies omvat een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, noten, zaden, bonen, erwten en linzen, met een aanvulling van volle granen en gematigde hoeveelheden vlees en zuivel en heel weinig toegevoegde vetten, zout en suiker. Regelmatige lichaamsbeweging is ook belangrijk om het risico op diabetes type 2 te verlagen.” Als je overweegt om minder vlees te gaan eten, is het overigens wel goed om het volgende in gedachten te houden. “Het is cruciaal om de voedingsstoffen die vlees biedt, zoals ijzer, vitamine B12 en eiwitten, in dat geval uit andere voedingsmiddelen te halen,” benadrukt Mellor. “Het is belangrijk dat vervangende voedingsmiddelen dezelfde essentiële voedingsstoffen bieden.”
Al met al biedt de uitgebreide studie, gepubliceerd in The Lancet Diabetes and Endocrinology, overtuigend bewijs dat de consumptie van bewerkt vlees en onbewerkt rood vlees gepaard gaat met een verhoogd risico op type 2 diabetes. Waarom dat zo is? Dat kunnen de onderzoekers niet zeggen, al heeft Mellor wel een vermoeden. “Er zijn enkele plausibele biologische mechanismen die hierbij een rol kunnen spelen,” zegt hij. “Zo kan het hemoglobine in vlees bijdragen aan insulineresistentie en andere biologische factoren die gerelateerd zijn aan het risico van diabetes type 2.” Meer onderzoek is nodig om dit verder te verduidelijken.
