Een zoemend geluid van een eindeloze stroom auto’s, maar ook toeterende brommertjes of het gepiep van een vuilniswagen die achteruitrijdt, wie in de stad woont, weet: stil is het niet. En dat is helaas slecht voor onze gezondheid.
Lawaai wordt een onzichtbare vervuiler genoemd. En niet alleen mensen zijn slachtoffer, ook voor dieren is de structurele herrie niet goed voor hun gezondheid. In een nieuwe studie hebben akoestisch ecologen van de Colorado State University ontdekt dat kwetsbare groepen in de stad meer en heftigere geluidsoverlast ervaren. Dit continue lawaai is gelinkt aan allerlei psychische en fysieke gezondheidsklachten bij mens en dier.
Redlined buurten
Het komt erop neer dat een afname van natuur vooral mensen in achterstandswijken treft.
“Ecologische achteruitgang verergert het onrecht tegen mensen die in achterstandswijken leven, omdat mensen profiteren van groen en natuur om hen heen en de wilde dieren die hierin rondlopen”, zegt hoofdonderzoeker Sara Bombaci.
Ze heeft voormalige zogenoemde ‘redlined’ buurten bestudeerd, waar mensen geen leningen en andere belangrijke financiële zaken kunnen krijgen, enkel omdat ze in die wijk wonen. Tegenwoordig is het verboden om buurten op deze manier te stigmatiseren, maar de buurt en de bewoners hebben nog steeds last van het verleden.
De impact van geluidsoverlast
Ook in Nederland zijn wijken en huizen die dichtbij een druk treinspoor, drukke weg, industrie of andere lawaaierige plekken staan, een stuk lager geprijsd. Op deze manier kunnen mensen en gezinnen met een kleinere portemonnee harder worden getroffen door geluidsoverlast en de mogelijke schadelijke gevolgen voor de gezondheid.
“We moeten meer nadenken over de manier waarop dit soort problemen en onrecht vertaald worden naar veranderingen in ecologie”, aldus Bombaci. Samen met haar team heeft ze de impact van geluidsoverlast in 83 Amerikaanse steden geanalyseerd. Daarbij lette ze specifiek op de demografische samenstelling van de buurten. Ook keek ze naar de impact van lawaai op wilde dieren.
Illegaal klassesysteem
In 1933 startte de Amerikaanse Home Owners’ Loan Corporation met een rangensysteem voor stadswijken, gebaseerd op ras en inkomensniveau. Klasse A-gemeenschappen waren rijk en wit, terwijl rode lijnen (red lines) om klasse D-wijken werden getrokken op de landkaarten. Hier woonden mensen met veel verschillende etnische achtergronden bij elkaar. ‘Redlining’ werd verboden in 1968, maar het kwaad was al geschied: door het jarenlange gebrek aan investeringen in deze delen van de stad was een enorme ongelijkheid ontstaan.
Uit de studie is gebleken dat bewoners van voormalige klasse D-wijken 17 procent vaker geconfronteerd worden met een hoger maximum lawaainiveau vergeleken met klasse A-gemeenschappen. Mensen uit klasse C en D-wijken ervaren vaker een maximum herriegehalte dat boven de grens uitkomt waarbij gehoorbeschadiging, fysieke pijn en stress ontstaan. “Deze uitkomsten zijn gelinkt aan structureel racisme”, zegt Bombaci. “De hogere mate van systemische geluidsoverlast en de kwalijke gevolgen daarvan zijn direct gekoppeld aan de historische fout om deze gemeenschappen structureel te benadelen.”
Gevolgen van geluidsvervuiling
Geluidsvervuiling kan allerlei gezondheidsschade veroorzaken, zoals gehoorverlies, stress, slapeloosheid, hoge bloeddruk en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en beroertes. Van de aanhoudende harde geluiden schieten wilde dieren ook in de stress. Het heeft impact op hun manier van communiceren, maar is ook slecht voor de voortplanting en de beweging. Herrie kan sommige soorten kwetsbaarder maken voor roofdieren en ervoor zorgen dat dieren in het wild bepaalde gebieden mijden.
Meer geld voor natuurbehoud
Veel Amerikaanse steden doen hard hun best om de situatie te verbeteren. Zo is de plaatselijke overheid in Denver bezig om parken en andere groenzones in achterstandswijken uit te breiden en te verbeteren. Bombaci pleit er vurig voor om ook geluidsoverlast in deze plannen mee te nemen. “Als we groenzones ontwikkelen zonder aan de impact van geluidsoverlast te denken, dan missen we de kans om de voordelen van rust en stilte te optimaliseren”, legt de onderzoeker uit.
Ook wilde dieren kunnen hier enorm profijt van hebben. Het reserveren van meer geld voor stilte en natuurbehoud in de stad verbetert het welzijn van mens en dier. Dat geldt natuurlijk net zo goed voor de steden in ons eigen land. Daar kan ook nog veel gewonnen worden door auto’s te weren en de natuur meer ruimte te geven.
