Het lijkt erop dat paarden zich soms een beetje van de domme houden. Maar als er iets te verliezen valt, zetten ze ineens wel hun beste beentje voor.
In een nieuwe studie wilden wetenschappers beter begrijpen hoe paarden leren. Deze kennis kan namelijk bijdragen aan een meer humane training en beter welzijn voor de dieren. Om dit te onderzoeken, ontwikkelde het team een spelletje. Maar tijdens het experiment ontdekten de onderzoekers niet alleen meer over het leerproces van paarden, maar kwamen ze ook tot vernieuwende inzichten over hun cognitieve vaardigheden, die veel geavanceerder blijken te zijn dan eerder gedacht.
Het spel
De onderzoekers bedachten een spel waarbij de paarden een stuk karton met hun neus moesten aanraken om een lekkernij te krijgen. Daarna maakten ze het spel steeds iets moeilijker. In een latere fase kregen de paarden bijvoorbeeld geen lekkernij als ze het karton aanraakten terwijl het licht aan was, maar alleen als het licht uit was.
Straf
Alle paarden bleken deze taak best lastig te vinden, zo ontdekten de onderzoekers. De paarden raakten het karton namelijk constant aan, ongeacht of het licht aan of uit was. In de laatste fase van het spel voegden de onderzoekers een straf toe voor het aanraken van het karton wanneer het ‘stop’-licht brandde. Paarden kregen daarbij een time-out van tien seconden, waarin ze het spel niet konden spelen of een beloning konden krijgen.
Fout
De onderzoekers ontdekten toen iets opvallends: het aantal fouten bij alle paarden nam plotseling sterk af. Ze begonnen het spel correct te spelen door het karton alleen op het juiste moment aan te raken om hun lekkernij te krijgen. “We hadden wel verwacht dat de prestaties van de paarden zouden verbeteren met de time-out, maar we waren verrast door hoe snel en sterk de verbetering was,” zegt onderzoeker Louise Evans. “Normaal gesproken hebben dieren meerdere herhalingen nodig om iets nieuws te leren. Maar onze paarden verbeterden direct toen we een straf voor fouten introduceerden. Dit suggereert dat de paarden de hele tijd al wisten wat de regels van het spel waren.”
Van de domme
Het zou dus best weleens kunnen dat de paarden zich de hele tijd van de domme hebben gehouden. Misschien begrepen ze het spel al vanaf het begin, maar hadden ze een doeltreffende manier gevonden om het met minimale inspanning te spelen. In plaats van het spel niet te begrijpen, hadden ze wellicht gewoon een slimme methode gevonden om beloningen te krijgen. “In het begin zagen we dat de paarden steeds het karton bleven aanraken, omdat ze waarschijnlijk doorhadden dat ze met weinig moeite vaak beloond werden,” zegt hoofdonderzoeker Carrie Ijichi. “Er was geen nadeel aan willekeurig aanraken; soms kreeg je een beloning en soms niet. Maar zodra we een straf voor fouten introduceerden, begrepen de paarden het spel meteen en gingen ze het correct spelen.”
Slimmer dan gedacht
Dit toont volgens de onderzoekers aan dat paarden veel slimmer zijn dan eerder werd gedacht. De paarden konden hun strategie meteen aanpassen en hun gedrag veranderen zodra er iets op het spel stond. Dit betekent dat paarden vooruit kunnen denken en heel doelgericht kunnen handelen, iets dat eerder werd gezien als buiten het bereik van de cognitieve capaciteiten van een paard. “Paarden zijn geen natuurlijke geniën, ze worden als gemiddeld beschouwd,” merkt Ijichi op. “Maar deze studie toont aan dat ze allesbehalve gemiddeld zijn. Ze zijn zelfs cognitief veel geavanceerder dan we dachten.”
Model-based learning
De onderzoekers veronderstellen dat paarden mogelijk en vorm van leren gebruiken die ook wel ‘model-based learning’ heet. Dit is een leerproces waarbij je een ‘model’ of voorstelling van de wereld ontwikkelt om beslissingen te nemen en problemen op te lossen. Het houdt in dat je vooruit denkt, scenario’s en gevolgen voorspelt en strategieën plant op basis van deze voorspellingen. “Dit werd eerder als te ingewikkeld voor paarden beschouwd,” aldus Ijichi. “Maar nu kan dit ons helpen om hun gedrag en vaardigheden veel beter te begrijpen.”
Onderontwikkelde prefrontale cortex
De bevindingen zijn opmerkelijk en fascinerend tegelijk. “Dat komt omdat paarden een zeer onderontwikkelde prefrontale cortex hebben,” legt Ijichi uit. “Dit is het hersengedeelte dat bij mensen verantwoordelijk is voor complex denken. Het suggereert dat paarden waarschijnlijk een ander deel van hun hersenen gebruiken om vergelijkbare prestaties te leveren. Het leert ons dat we geen aannames moeten doen over de intelligentie van dieren alleen op basis van hoe hun hersenen zijn opgebouwd in vergelijking met die van ons.”
Al met al toont de studie aan dat we bestaande veronderstellingen over de intelligentie van paarden zouden moeten heroverwegen. Want blijkbaar is de cognitie van deze dieren complexer dan tot nu toe werd erkend.
