Als we op deze voet doorgaan, komen bijna alle Europese skiresorts op termijn sneeuw tekort. En ook het sneeuwkanon lijkt in dat doemscenario lang niet altijd soelaas te kunnen bieden.
De aarde warmt op. Dat dat slecht nieuws is voor het sneeuwdek dat de Europese bergen ’s winters traditiegetrouw omtovert tot een wintersportparadijs, is logisch. En eerdere studies hebben dat voor individuele skigebieden al verschillende keren aangetoond. In het blad Nature Climate Change gaan wetenschappers nu een stap verder. Ze komen met een grootschalige analyse waarin de klimaatimpact voor meer dan 2200 skigebieden in 28 Europese landen wordt vastgesteld. En de conclusies zijn weinig rooskleurig.
Conclusies
Zo concluderen de onderzoekers dat 53 procent van de skiresorts bij een opwarming van 2 graden Celsius een grote kans loopt om sneeuw tekort te komen. Bij een opwarming van 4 graden Celsius geldt dat zelfs voor 98 procent van de skiresorts.
Sneeuwkanon
Nu zijn skiresorts natuurlijk niet voor één gat te vangen. Zo zien we nu reeds dat in jaren waarin de sneeuwval tegenvalt, een beroep gedaan wordt op sneeuwkanonnen. Deze machines produceren kunstmatige sneeuw en vullen het tekort op, zodat er toch geskied kan worden. In theorie zou je daarmee het effect dat 2 of zelfs 4 graden Celsius opwarming op de skihellingen heeft, kunnen compenseren. Maar de praktijk is weerbarstig, zo tonen de onderzoekers in hun studie aan. Dat heeft verschillende redenen, zo legt onderzoeker Samuel Morin aan Scientias.nl uit. “De huidige technologieën om sneeuw te maken, vereisen wel lage temperaturen.” Daarnaast zijn er natuurlijk ook grenzen aan de hoeveelheid water die de sneeuwkanonnen kunnen gebruiken om sneeuw te produceren. “En dat betekent dat ze het door klimaatverandering ingegeven toenemende tekort aan natuurlijke sneeuw niet per se kunnen compenseren. Simpelweg omdat de sneeuwproductie in een warmer klimaat niet lukt, omdat de temperaturen te hoog liggen. Of omdat er in een warmer klimaat niet genoeg sneeuw geproduceerd kan worden om het tekort aan natuurlijke sneeuw te compenseren.” En zelfs als de temperaturen wel laag genoeg zijn om sneeuw te maken en er wel genoeg water voorhanden is om het tekort aan natuurlijke sneeuw met sneeuwkanonnen te compenseren, is het nog geen gelopen race. Want in een warmer klimaat is er dan altijd het gevaar dat de gemaakte sneeuw uiteindelijk toch versneld wegsmelt en het skiresorts niet lukt om gedurende een langere periode operationeel te zijn.
Tekort blijft
Sneeuwkanonnen kunnen het percentage skiresorts dat bij 2 of 4 graden Celsius opwarming sneeuw tekort komt, wel terugdringen, zo stellen de onderzoekers. Maar uiteindelijk verwachten ze dat 27 en 71 procent van de resorts bij een opwarming van respectievelijk 2 en 4 graden Celsius ondanks de beschikbaarheid van sneeuwkanonnen toch nog steeds sneeuw tekort zal komen.
Onwenselijk
Sneeuwkanonnen kunnen jouw wintersportvakantie in een warmer wordende wereld dus zeker niet altijd redden. Bovendien kun je je afvragen of de inzet van sneeuwkanonnen wel zo wenselijk is. Zo vereist het maken van kunstmatige sneeuw veel water en elektriciteit. Daarmee staat het ronduit op gespannen voet met duurzaamheid en klimaatmitigatie. Daarnaast kan men door wanhopig vast te blijven houden aan skiresorts die eigenlijk geen toekomst meer hebben ook de kans missen om in te zetten op andere, toekomstbestendigere vormen van toerisme, die bijvoorbeeld meer gericht zijn op de schoonheid en activiteiten die de bergen ons in de zomer te bieden hebben. De inzet van sneeuwkanonnen – een lapje voor het bloeden – heeft dus nogal wat haken en ogen. En skiresorts komen dan ook voor lastige afwegingen te staan.
De reactie van de wintersporter
Datzelfde geldt echter voor de wintersporter, zo merkt Paul Peeters op. Hij is auteur van een opiniestuk dat in reactie op het onderzoek van Morin en collega’s in het blad Nature Climate Change is verschenen. Peeters, verbonden aan het Centre for Sustainable Tourism and Transport, onderdeel van de Breda University of Applied Sciences, stelt dat wintersporters er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen de ski’s aan de spreekwoordelijke wilgen te hangen wanneer ‘hun’ skiresort sluit. Een andere optie is echter dat wintersporters besluiten om gewoon naar een ander skiresort te reizen. De consequenties daarvan kunnen groot zijn. “Als grote skigebieden onbetrouwbaar worden, zou het problematisch zijn als hetzelfde aantal bezoekers gehandhaafd blijft en nu de resterende hoger gelegen en kwetsbaardere gebieden gaat bezoeken,” stelt Peeters. Daarnaast kan het ook leiden tot een grotere uitstoot. “Iemand die in Beieren woont en gewend was om te skiën in de Duitse Alpen kan dan gedwongen worden om naar de Franse of Zwitserse Alpen te reizen en zo veel meer extra uitstoot realiseren dan het maken van kunstmatige sneeuw doet.” Het maakt wel duidelijk dat het een tamelijk ingewikkeld verhaal is, waarin de meest duurzame route sterk afhankelijk is van de nu nog onvoorspelbare keuzes die alle betrokkenen maken.
Maar dat veel wintersportgebieden in het nauw dreigen te komen, staat wat de onderzoekers betreft vast. De mate waarin ze in het nauw komen, verschilt daarbij van skiresort tot skiresort en is zeker nog niet in steen gebeiteld. De verschillen tussen een scenario waarin de aarde 2 graden opwarmt en een scenario waarin de aarde 4 graden opwarmt, zijn groot. En welk scenario zich ontvouwen gaat, is volledig afhankelijk van ons. Lukt het ons om onze uitstoot op korte termijn terug te dringen, dan ziet de toekomst er rooskleuriger uit dan wanneer we niets doen. “We weten dat het risico (dat skiresorts sneeuw tekort komen, red.) de komende decennia zal toenemen, omdat we maar doorgaan met het uitstoten van broeikasgassen,” stelt Morin. “Het klimaat zal zich pas gaan stabiliseren als de antropogene emissies op netto nul uitkomen.” Tot die tijd is het aan te raden met volle teugen van een goed sneeuwdek te genieten, want klimaatverandering heeft ons van de vanzelfsprekendheid daarvan ontdaan. “Sommige skiresorts worden nu al harder geraakt dan andere,” weet Morin. “En andere bereiden zich al voor op een toekomst waarin ze minder afhankelijk zijn van sneeuw.”
