Onlangs konden we in Nederland genieten van schitterend noorderlicht. Dit hemelse schouwspel wordt veroorzaakt door zonnestormen, waardoor elektrisch geladen zonnewind in de richting van de aarde reist. En de meest recente zonnestorm bleek – heel bijzonder – zelfs meetbaar in oceanen.
Als elektrisch geladen deeltjes de aarde raken, dan kan dit het magnetisch veld van de aarde tijdelijk verstoren. En dit was twee weken terug merkbaar: zelfs op een diepte van 2,7 kilometer onder het oceaanoppervlak voor de kust van Canada. De grootste magnetische verschuiving – tussen de 30 en -30 graden – werd gemeten op een diepte van 25 meter voor de kust van Vancouvereiland.
Geomagnetische verstoringen zijn vervelend, want satellieten, navigatiesystemen en het hoogspanningsnet kunnen uitvallen. Maar ook dieren die het aardmagnetisch veld als kompas gebruiken, kunnen hinder ondervinden van zware zonnestormen.
“Het feit dat de gevolgen van een zonnevlam op drie kilometer diepte werden gemeten, laat zien dat het hier om een zware uitbarsting ging”, vertelt Kate Moran van Ocean Networks Canada, een initiatief van de universiteit van Victoria. “Mogelijk kunnen we deze gegevens gebruiken om de reikwijdte en intensiteit van zonnestormen beter te begrijpen.”
Geen aardbeving
De onderzoekers hebben uitgesloten dat de verstoringen zijn veroorzaakt door een aardbeving. “Daarvoor duurden deze verstoringen te lang,” zegt dataspecialist Alex Slonimer. “Ook vonden ze op verschillende plaatsen tegelijkertijd plaats. Vervolgens onderzochten we of een zonnevlam verantwoordelijk was voor deze grillige patronen in de data en het bleek inderdaad zo te zijn dat de zon recentelijk zeer actief was.”
Zonnecyclus
De komende jaren vindt de piek van de elfjarige zonnecyclus plaats. Tijdens een minimum is de zon heel rustig en zijn er weinig zonnevlekken te zien. Tijdens een zonnemaximum is de zon juist heel actief en zijn er veel zonnevlekken te zien op onze moederster. Dankzij het netwerk van ONC krijgen we de komende jaren wellicht meer inzicht in de effecten van zonneactiviteit op het aardmagnetisch veld.
