Het zee-ijs op de Noordelijke IJszee zoals we dat nu kennen, ontstond 2,6 miljoen jaar geleden voor het eerst. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. Tegelijkertijd waarschuwen onderzoekers dat de miljoenen jaren oude situatie gaat veranderen.
Vier of vijf miljoen jaar geleden was een deel van de Noordelijke IJszee ook met ijs bedekt, maar de maximale hoeveelheid zee-ijs kwam niet eens in de buurt van wat we nu in het hartje van de winter op de Noordelijke IJszee aantreffen. Pas vanaf zo’n 2,6 miljoen jaar geleden begon het zee-ijs in het Noordpoolgebied qua omvang te lijken op wat we nu op het water aantreffen.
Sedimenten
De onderzoekers trekken die conclusies op basis van sedimenten afkomstig van de bodem van de Noordelijke IJszee. “Toen we moleculen afkomstig van bepaalde plantenfossielen die bewaard waren gebleven in sedimenten op de bodem van de Noordelijke IJszee bestudeerden, ontdekten we dat grote delen van de Noordelijke IJszee tot zo’n vier miljoen jaar geleden vrij waren van zee-ijs,” vertelt onderzoeker Jochen Knies. “Later breidde het zee-ijs zich geleidelijk aan vanuit het noorden uit.” Zo’n 2,6 miljoen jaar geleden bereikte het zee-ijs voor het eerst de grens die het zee-ijs ook vandaag de dag in de winter bereikt.
Beringstraat
Dat het zee-ijs zich in deze periode zo sterk uitbreidde, had met meerdere zaken te maken. Bijvoorbeeld met de Beringstraat die opende en de Panamadoorgang die tegelijkertijd sloot. “Het resulteerde in een enorme voorraad zoet water in het Noordpoolgebied, wat weer leidde tot de vorming van meer zee-ijs in de Noordelijke IJszee.”
Klimaatmodellen
Het onderzoek kan gebruikt worden om klimaatmodellen te verbeteren. “De hoeveelheid ijs in het Noordpoolgebied is altijd heel onzeker geweest, maar dankzij dit onderzoek kunnen we laten zien hoe het zee-ijs in de Noordelijke IJszee zich ontwikkelde voordat alle ijsmassa’s op het land op het noordelijk halfrond zich ontwikkelden.”
Hoewel de Noordelijke IJszee al 2,6 miljoen jaar zee-ijs kent zoals wij dat vandaag de dag op de IJszee aantreffen, lijkt het erop dat daar verandering in gaat komen. “We hebben op de Noordelijke IJszee al 2,6 miljoen jaar geen ijsvrije periode meer gezien,” vertelt onderzoeker Jochen Knies. “Maar wellicht gaan wij zo’n ijsvrije periode nog meemaken.”
