Je denkt misschien dat je best wel weet hoe je blije mopshond zich voelt (blij vermoedelijk!) maar dat is wellicht niet zo. Uit onderzoek blijkt namelijk dat we honden met een platte snuit veel minder goed begrijpen dan normale honden.
Een mopshond of Franse bulldog bijvoorbeeld kan je aankijken en dan denk je direct aan zijn kop te kunnen zien dat hij vrolijk is of speels, maar in werkelijkheid zijn we dus niet zo goed in het inschatten van zijn gezichtsuitdrukking. Daar kwamen onderzoekers achter door 350 deelnemers video’s en foto’s te laten zien van honden met platte snuiten, meer precies bostonterriers, en van normale honden, namelijk jack russells. De deelnemers moesten raden of de honden misschien wilden spelen of zich bedreigd voelden door een vreemde. En opmerkelijk: in negatieve situaties konden ze de jack russells veel beter begrijpen, sterker nog ze hadden totaal niet door dat de bostonterriers met hun platte snuit zich angstig of verdrietig voelden.
Schattig, maar verkeerd begrepen
“Honden met platte snuiten worden vaak als schattig gezien en bijna als komisch expressief, met hun grote ogen en kleine neuzen. Maar in tegenstelling tot het stereotype is het eigenlijk moeilijker om de gezichtsuitdrukkingen te begrijpen van deze honden. We ontdekten dat bostonterriers vaak verkeerd begrepen werden als ze negatieve emoties toonden. Mensen gingen ervan uit dat de hond blij was, terwijl hij eigenlijk juist bang was”, vertelt hoofdonderzoeker Petra Eretová van de Czech University of Life Sciences in Praag.
Aan Scientias.nl legt ze uit: “De verschillen waren erg afhankelijk van of we alleen foto’s lieten zien van het gezicht van de honden of video’s van het hele lichaam. Ook de context was belangrijk. In het algemeen herkenden deelnemers emoties bij honden met een platte snuit beter in positieve en passieve situaties. Als ze bijvoorbeeld foto’s te zien kregen van honden die met een bal speelden, waren ze veel beter in het herkennen van het gedrag van de jack russells dan van de bostonterriers, maar kregen ze video’s van het hele lichaam te zien in een video dan gold het tegenovergestelde. Dat komt waarschijnlijk doordat de jack russells tijdens het hele experiment veel nadrukkelijker reageerden dan de bostonterriers, wat positief was voor de foto’s.”
Moeilijk om angst te zien
Vooral in negatieve situaties, als de honden bijvoorbeeld bang waren, bakten de deelnemers er niet veel van. “Ze waren vrij goed in het herkennen van emoties bij beide rassen als ze van hun baasje werden gescheiden, tenminste in korte, geluidloze video’s. Maar er was een groot verschil in het herkennen van signalen als de honden helemaal in beeld waren en werden benaderd door een verdachte vreemdeling. Onze deelnemers konden dit totaal niet zien bij de honden met de platte snuit”, aldus Eretová.
Babyface
Daar hebben de onderzoekers ook wel een verklaring voor. “De ingedrukte gezichten van de honden leiden ertoe dat bepaalde spiergroepen zich niet volledig ontwikkelen. Dat maakt het moeilijk voor de dieren om sommige gezichtsuitdrukkingen te vormen, vooral als het gaat om negatieve emoties.” De honden hebben daarnaast eigenlijk een soort babyface, legt de onderzoeker uit. “Ze hebben ronde gezichten met zachte gelaatstrekken en grote ogen, die we schattig vinden bij alle dieren die dat hebben.” Denk bijvoorbeeld aan de panda, die door de zwarte vlekken hele grote ogen lijkt te hebben en die we misschien wel het schattigst vinden van allemaal. Tenslotte heeft het ook met het doorfokken van de honden te maken. “De meeste honden met platte snuiten zijn van een samengesteld ras en zijn gefokt om er schattig en grappig uit te zien, zodat ze positieve emoties oproepen bij mensen. We willen niets negatiefs denken als we ze zien dus het komt niet eens in ons op.”
Toch was Eretová wel verbaasd. “We vonden het nogal opmerkelijk dat de deelnemers in onze studie zich niet méér richtten op de grote, om aandacht smekende ogen van de bostonterriers, dan op die van de jack russells. Dat is nog opvallender als je weet dat de ogen van de jack russells soms half bedekt waren met haar. En toch konden de deelnemers veel meer afleiden uit hun gezicht dan dat van de bostonterriers.”
Permanente glimlach
Maar hoe kan het nu dat mensen deze dieren leuk vinden vanwege hun expressie, terwijl ze die in werkelijkheid dus juist minder hebben? “De gezichten van honden met een platte snuit hebben een soort permanente frons of permanente glimlach, afhankelijk van de hond. Veel mensen vinden dat aantrekkelijk of grappig, maar laten we niet vergeten dat deze honden ook echt een heel lief en vriendelijk karakter hebben.” Waarmee ze wil zeggen dat het logisch is dat mensen vooral het positieve zien bij deze dieren. “Daarnaast vinden mensen het leuk hoe de honden grommen, snuiven en knorren. Ze denken dat het schattig is. Helaas betekenen deze geluiden in werkelijkheid dat de honden continu ademhalingsproblemen hebben.”
Geen platte snuiten meer
Het zou eigenlijk beter zijn als we de emoties van deze dieren, die het toch best zwaar hebben, beter zouden snappen, maar dat is nog niet zo eenvoudig. “Interessant is dat al meermaals is aangetoond dat ervaring met honden er niet toe leidt dat je honden beter begrijpt. We kunnen ze wel goed leren begrijpen door beter naar ze te kijken als geheel, niet alleen naar hun gezicht, en door goed te letten op de omstandigheden waar ze zich in bevinden. Maar als dierwetenschapper zou ik het een nog beter idee vinden als we voortaan alleen nog honden zouden fokken met langere snuiten. Daarmee kunnen ze niet alleen beter communiceren, maar zijn ook veel gezondheidsproblemen verholpen”, besluit Eretová.
