Dat je van yoga kunt ontspannen, is wel bekend, ook word je er heus reuzelenig van, maar dat het ook goed is voor de gezondheid van hartpatiënten is toch wel opmerkelijk. Toch is dat precies wat een nieuwe studie aantoont.
Eerst iets over chronisch hartfalen: als de pompfunctie van het hart tekortschiet, krijgt het lichaam niet voldoende zuurstofrijk bloed aangevoerd. Ook kunnen afbraakproducten niet goed worden afgevoerd. Mensen met chronisch hartfalen hebben een hartspier die te zwak of te stijf is om krachtig te pompen. Daardoor zijn ze vermoeid, hebben ze het benauwd en houden vocht vast. Dat heeft grote impact op hun kwaliteit van leven.
Hartfalen en kwaliteit van leven
Gelukkig kunnen ze daar zelf wat aan doen. Uit eerdere studies is namelijk al gebleken dat yoga en een aangepaste leefstijl de hartfunctie en kwaliteit van leven van mensen met hartfalen kunnen verbeteren. Een groep wetenschappers uit het Indische Manipal heeft daarom eens verder gekeken naar de langetermijneffecten van yogatherapie, als dit naast het reguliere medische behandelplan wordt aangeboden. En hun resultaten zijn bijzonder.
Om de ernst van hartfalen te beschrijven wordt vaak de classificatie van de New York Heart Association (NYHA) gebruikt. Hierbij worden patiënten onderverdeeld in vier klassen, waarbij klasse I geen duidelijke klinische symptomen, maar wel een meetbare vermindering van de linkerventrikelfunctie betekent. Klasse IV is de ernstigste klasse, waarbij zelfs in rust vermoeidheidsklachten en kortademigheid voorkomen. Cardiologen meten ook de ejectiefractie (EF), oftewel de hoeveelheid vloeistof die bij elke samentrekking de linkerhartkamer wordt uitgestoten, om te bepalen hoe goed het hart bloed rond kan pompen.
Yoga na hartoperatie
In totaal deden 75 patiënten met hartfalen mee aan het onderzoek. Ze hadden in de twaalf maanden voorafgaand aan de studie allemaal een bypass- of soortgelijke operatie aan het hart ondergaan, en waren geclassificeerd in NYHA-klasse III of lichter. Om deel te mogen nemen aan de trial moesten de patiënten tussen de 30 en 70 jaar oud zijn en een linkerventrikel-ejectiefractie van minder dan 45 procent hebben.
De interventiegroep bestond uit 35 personen, terwijl 40 andere hartpatiënten willekeurig in de controlegroep werden geplaatst. De interventiegroep kreeg naast de reguliere klinische therapie ook yoga, terwijl de controlegroep alleen de standaardbehandeling volgde. Op verschillende momenten werd de hartfunctie van alle proefpersonen getest via een elektrocardiogram (ECG), een registratie van de elektrische activiteit van de hartspier.
Asana en pranayama
De yogagroep kreeg elke week een sessie van ongeveer een uur, waarbij een ervaren yogatherapeut uitleg gaf over ademhalings-, meditatie- en ontspanningstechnieken. De deelnemers kregen de opdracht om deze oefeningen thuis een jaar lang minstens vijf keer per week uit te voeren.
“Yogatechnieken zijn gebaseerd op een combinatie van lichaam en geest. Ze bestaan uit lichamelijke oefeningen (asana) met ademhalingstechnieken (pranayama), ontspanning en meditatie. Al deze zaken kunnen het fysieke en mentale welzijn verbeteren”, vertelt hoofdonderzoeker Ajit Singh uit Manipal. “De systolische bloeddruk en de hartslag van onze patiënten, die yoga deden, verbeterde duidelijk, vergeleken met de patiënten die alleen medicatie kregen.”
Verbeterde gezondheid
De onderzoekers keken ook of de kwaliteit van leven van de patiënten verbeterde door de WHO-Quality of Life-vragenlijst af te nemen, die 26 vragen behelst en vier aspecten belicht: fysieke, psychische, sociale en milieugezondheid. De deelnemers vulden de vragenlijst aan het begin van het experiment, na 24 weken en na 48 weken in.
De wetenschappers concluderen dat de yogadeelnemers een verbetering lieten zien op het gebied van uithoudingsvermogen, kracht, balans, kwaliteit van leven en hevigheid van medische klachten. Zowel de fysieke als de psychische gezondheid verbeterde.
Gezonder hart door yoga
Er waren vooraf geen grote verschillen tussen beide groepen als het gaat om de ECG-uitslagen, maar na zes en twaalf maanden was de systolische hartfunctie van de yogagroep duidelijk beter dan bij de controlegroep. Ook de NYHA-classificatie verbeterde bij de yoga-beoefenaars significant.
“Deze studie bewijst dat het toevoegen van yogatherapie aan de standaardbehandeling van patiënten met hartfalen tot verbetering leidt van de linkerventrikelfunctie en de kwaliteit van leven”, legt Singh uit. “We kunnen dan ook met zekerheid zeggen dat yogatherapie het lichamelijke én geestelijke welzijn van mensen die lijden aan hartfalen een oppepper geeft.”
