Het aantal windmolens op zee neemt rap toe en dat leidt tot behoorlijke veranderingen, zo blijkt uit nieuw onderzoek.
Steeds meer landen hebben zichzelf ambitieuze energiedoelstellingen opgelegd. Ze willen hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen snel beperken en overstappen op hernieuwbare energiebronnen. Windenergie is daarbij één van de favorieten. Geen wonder dat het aantal windmolens in zee snel toeneemt. En dat blijft nog wel even zo: zo zal naar verwachting de hoeveelheid windenergie die in de EU verbruikt wordt, tegen 2030 met zo’n 40% zijn toegenomen.
Regionale impact
Terwijl het aantal windmolens in zee gestaag toeneemt, vragen velen zich af welke impact die enorme windmolens nu precies op hun omgeving hebben. Een nieuw onderzoek schept daarover meer duidelijkheid. Het richt zich voor het eerst op de regionale – in plaats van de lokale – impact die zo’n windturbine op het ecosysteem heeft.
Mossel
De onderzoekers keken in eerste instantie welke impact de aanwezigheid van windturbines in de Noordzee heeft op Mytilus edulis, beter bekend als de mossel. Mossels vinden we nu voornamelijk langs de kust, maar ze kunnen ook prima gedijen op de enorme betonnen voetstukken waarop de windturbines in zee staan. De onderzoekers berekenden hoeveel mossels zo’n betonnen voetstuk ongeveer kan herbergen en op basis daarvan calculeerden ze weer hoeveel mossels er in de omgeving van windturbines te vinden zijn als in de nabije toekomst alle geplande windturbines operationeel worden. De resultaten zijn verrassend: als alle geplande windturbines verrezen zijn, zullen zij straks ongeveer een vijfde van de mossels die langs de kust te vinden zijn, herbergen.
Van vissen tot zeehonden
En de aanwezigheid van al die mossels heeft ook weer invloed op de aanwezigheid van andere organismen, zo voorspellen de onderzoekers. Op de schelpen van de mossel leven namelijk weer allerlei andere organismen. Bovendien zorgt de mossel ervoor dat water helderder wordt en concentreert de mossel voedingsstoffen, wat ook weer heel aantrekkelijk is voor andere soorten. Daarnaast staan mossels op het menu van grotere organismen – zoals vissen – die op hun beurt weer op het menu van andere, nog grotere soorten staan (bijvoorbeeld zeehonden). Zo kunnen windparken dus tal van diersoorten aantrekken (zie kader). Mossels – zowel dood als levend – verhogen de complexiteit van het habitat en promoten een grotere biodiversiteit, zo moeten de onderzoekers concluderen.
Bedreigde soorten
Maar de windturbines zijn nog op een andere manier van invloed op het ecosysteem. Zo kunnen het toevluchtsoorden zijn voor bedreigde soorten. De onderzoekers wijzen erop dat mensen – om veiligheidsredenen – vaak maar beperkt toegang hebben tot een windpark. Hierdoor kan er in de omgeving van windturbines niet gevist worden. En ook dat kan weer leiden tot een verhoogde biodiversiteit in de windparken.
Over het algemeen zijn de onderzoekers dus vrij positief over de impact van windmolens: ze trekken soorten aan die normaliter niet in deze diepe wateren leven en kunnen de biodiversiteit vergroten. Toch blijven de onderzoekers voorzichtig. Ze wijzen erop dat er wellicht nog veel meer manieren zijn waarop ecosystemen op windparken reageren. En pas als we al die manieren in kaart hebben gebracht, kunnen we meer zeggen over de algehele impact die windparken op hun omgeving hebben.
