Ruimtetelescoop Hubble onthult dat de windsnelheid aan de rand van de al eeuwenlang woedende storm tussen 2009 en 2020 met zo’n 8 procent is toegenomen.
Het is misschien wel de beroemdste storm in ons zonnestelsel: de Grote Rode Vlek op Jupiter. De storm is groter dan de aarde en woedt al eeuwen. En hoewel astronomen deze al een hele tijd observeren, begrijpen ze nog steeds niet goed wat de drijvende kracht achter de storm is en hoe deze al zo lang stand kan houden. Nieuwe inzichten – gebaseerd op data van ruimtetelescoop Hubble – kunnen echter helpen om die openstaande vragen van een antwoord te voorzien.
8 procent
Op basis van waarnemingen van Hubble concluderen onderzoekers dat de snelheid van de winden aan de buitenrand van de Grote Rode Vlek tussen 2009 en 2020 met zo’n 8 procent is toegenomen. Wetenschappers kunnen de hogere snelheid nog niet goed verklaren. “Dat is lastig, omdat Hubble de onderzijde van de storm niet goed kan zien,” legt onderzoeker Michael Wong uit. “Alles onder het wolkendek is in de Hubble-data niet te zien. Maar dit (de ontdekking dat de buitenste winden sneller zijn gaan waaien, red.) is wel een interessant stukje van de puzzel dat ons kan helpen begrijpen wat de drijvende kracht achter de Grote Rode Vlek is en hoe deze zijn energie behoudt.”
Met dank aan Hubble
De nieuwe inzichten zijn zoals gezegd te danken aan Hubble, die de Grote Rode Vlek al jaren regelmatig observeert. “Dit is iets wat alleen Hubble kan doen,” stelt Wong. “Hubble’s lange levensduur en nog altijd voortdurende observaties maken deze onthulling mogelijk.”
Kleine verandering
Maar zelfs met Hubble’s staat van dienst mag het eigenlijk een wonder heten dat we nu weten dat de snelheid van de winden aan de rand van de Grote Rode Vlek is toegenomen. Want een toename van 8 procent in 11 jaar tijd lijkt misschien behoorlijk, maar het betekent dat de winden per aards jaar nog geen 2,5 kilometer per uur sneller zijn gaan waaien. “We hebben het dan ook over zo’n kleine verandering dat we deze als we geen elf jaar aan Hubble-data hadden gehad, niet eens hadden opgemerkt,” aldus onderzoeker Amy Simon.
Ondanks de nieuwe inzichten blijft de Grote Rode Vlek toch een tamelijk mysterieus verschijnsel. De hogere windsnelheid aan de rand van de storm is bovendien niet de enige verandering die de storm ondergaat; eerder toonden onderzoekers al aan dat de storm in de afgelopen eeuw ook kleiner en meer cirkel- in plaats van ovaalvormig wordt. Hoewel het sommigen deed vermoeden dat de Grote Rode Vlek zijn langste tijd gehad had, zijn onderzoekers ervan overtuigd dat deze nog wel een tijdje mee zal gaan.
