Je weet nooit precies wat mensen vinden of denken, maar je kunt er misschien wel iets meer over te weten komen door goed te letten op hoe snel ze een beslissing nemen. Duitse onderzoekers ontdekten dat je verborgen voorkeuren kunt afleiden uit hoe lang mensen aarzelen over hun keuze.
Dus stel je vriend moet kiezen tussen pizza of patat, of tussen een cocktail of cola, dan kun jij voorspellen wat hij liever wil doordat je weet hoe lang het duurt voor hij een keus maakt.
Houden of weggeven
Tot die conclusie kwamen de onderzoekers van de Universiteit van Hamburg door een groep proefpersonen het bekende Dictatorspel te laten spelen. Daarbij moet de zogenoemde dictator – de proefpersoon in dit geval – kiezen hoeveel euro hij weggeeft en hoeveel hij voor zichzelf houdt. Na het spel moesten de deelnemers de andere dictators observeren en voorspellen hoeveel zij zouden geven of houden. Soms wisten ze de keuzes, soms alleen hoeveel tijd het kostte en soms wisten ze beide of juist niets.
“De deelnemers moesten kiezen uit twee taartdiagrammen, die ieder een andere verdeling van 3 euro toonden tussen de deelnemer en een onbekend persoon”, legt onderzoeker Sophie Bavard uit aan Scientias.nl. “We waren benieuwd welke variant werd gekozen, die met het hogere bedrag voor de proefpersoon of juist de andere optie. Ook wilden we weten hoe lang het duurde om de keuze te maken. Daarna selecteerden we een paar keuzes om aan een aantal observanten te laten zien. Nadat ze de reactietijd wisten, konden ze de keus van de proefpersoon in 77 procent van de gevallen correct voorspellen. Dat is minder dan wanneer de keuzes werden getoond (83 procent) maar meer dan als ze puur zouden gokken.”
Makkelijk besluit
Bij de eenvoudige besluiten dachten ze iets meer dan een halve seconde na, terwijl ze over de moeilijkere keuzes bijna 3 seconden twijfelden. Een makkelijk besluit was bijvoorbeeld wanneer de keus was om 3 euro weg te geven of 1,50 te geven en de rest te houden. Een moeilijke keus is als het verschil in geld dichter bij elkaar ligt. “Er zat dus meer dan 2 seconden tussen waardoor het voor de observanten mogelijk was om het verschil te zien tussen moeilijke en makkelijke beslissingen”, verklaart Bavard.
Hamburger of kipnuggets
De onderzoeker legt uit wat je in de praktijk aan dit gegeven hebt. “Het maakt duidelijk hoe nuttig het is om de reactietijd mee te wegen, bijvoorbeeld bij bordspellen, waar mensen strategisch hun beslissingstijd kunnen manipuleren zonder hun keuzes of strategie te onthullen. Breder kan de tijd die het kost om een besluit te nemen iets zeggen over vele situaties in het echte leven waarbij een vriend moet kiezen tussen twee opties, of het nu gaat om eten, een activiteit of politiek. Voordat we zijn uiteindelijke keus horen, kunnen we al veel te weten komen. Als hij lang twijfelt, heeft hij waarschijnlijk geen sterke voorkeur: het maakt hem bijvoorbeeld niet veel uit of hij een hamburger of kipnuggets bestelt bij een fastfoodketen, of hij heeft er simpelweg weinig verstand van, omdat hij nooit fastfood eet”, zegt Bovard.
“Uiteindelijk kan het observeren van hoe iemand keuzes maakt, zelfs leiden tot aannames over zijn persoonlijkheid of besluitvaardigheid. Zo kan iemand bijvoorbeeld gezien worden als een twijfelaar. Zulke observaties zijn cruciaal in dagelijkse sociale interacties en onze resultaten laten zien hoe dat werkt.”
Unieke resultaten
De onderzoeker is trots op haar bevindingen. “Onze conclusies trekken de conventionele overtuiging in twijfel dat keuzes het enige stukje informatie zijn dat je kunt gebruiken om iemand anders sociale voorkeuren te begrijpen. Door de reactietijd mee te wegen, kunnen we betere voorspellingen doen over iemands gedrag, omdat dit een graadmeter is die de sterkte van iemand anders voorkeuren laat zien en zo een meer gedetailleerd perspectief biedt”, klinkt het.
“Zover we weten, zijn wij ook de eersten die hebben aangetoond dat mensen de voorkeur van anderen kunnen voorspellen, enkel door naar de tijd te kijken die ze nodig hebben om te beslissen. Maar hier eindigt het verhaal niet. Een interessant vervolgonderzoek is om te testen of hetzelfde effect optreedt bij andere sociale situaties, buiten het Dictatorspel. Ook zijn we bezig met een studie met hersenscans om dieper te graven in de onderliggende mechanismen van dit fascinerende leerproces”, besluit Bavard.
