Voldoening is belangrijk, leuke collega’s ook natuurlijk en een beetje werkplezier, maar voor veel mensen gaat het er toch ook om hoeveel er aan het eind van de maand op de rekening wordt gestort. Opmerkelijk genoeg geldt dat veel minder in andere culturen dan de onze.
Dat blijkt uit Amerikaanse experimenten met deelnemers uit enerzijds de VS en het Verenigd Koninkrijk en anderzijds uit China, India, Mexico en Zuid-Afrika, niet-westerse landen dus. Geld bleek een veel belangrijkere motivator voor Amerikanen en Britten dan voor de andere deelnemers.
Geld is de winnaar
Onderzoeker Danila Medvedev legt uit aan Scientias.nl: “De vraag wat mensen motiveert om zich in te spannen is een fundamentele kwestie in de economie en de psychologie, maar we waren niet tevreden met wat daar tot nu toe over is gezegd. Van geld wordt gedacht dat het heel erg motiveert, net als sociale en psychologische factoren, zoals zelfontplooiing of een goede reputatie. Maar wat motiveert nu het meest?”
Recente studies probeerden die vraag definitief te beantwoorden door de monetaire en niet-monetaire prikkels direct met elkaar te vergelijken. “De winnaar was duidelijk: geld was ruimschoots in het voordeel tegenover de andere prikkels. Maar wij dachten dat er nog een addertje onder het gras zat”, aldus Medvedev, die aan de University of Chicago werkt. “Want het bleek dat de meeste deelnemers uit een regio afkomstig waren, die maar een klein deel uitmaakt van de wereldbevolking, namelijk de VS en West-Europa.”
Salaris naar een goed doel
Zou het misschien in andere culturen anders werken, vroegen de onderzoekers zich af. Er was een handig experiment dat ze daarvoor konden gebruiken dat al eerder was uitgevoerd. Economen hadden een website gebruikt om te testen hoe motiverend allerlei prikkels waren om mensen een saaie taak te laten doen. Daar deden veel Amerikanen aan mee, maar er waren ook veel werknemers uit India.
En dus besloten ze de data uit te splitsen naar cultuur. En toen werd het verhaal ineens anders. “In India motiveerden sommige psychologische prikkels mensen even hard als geld. Zo werkten mensen in India even hard als het geld naar een goed doel ging in plaats van naar henzelf.” Om de verschillende omstandigheden te kunnen vergelijken, berekenden de onderzoekers het zogeheten ‘geldvoordeel’. “Dit is hoeveel effectiever geld was in het motiveren van mensen dan psychologische prikkels. In de VS was het geldvoordeel bijna twee keer zo groot als in India.”
Hindi of Engels
Daarna moest een serie eigen experimenten de resultaten bevestigen. Dat gebeurde bijvoorbeeld door twee talen te vergelijken: maakte het uit of de prikkels in het Engels of in het Hindi werden gegeven? Dat bleek het geval. “We vonden dat als mensen in het Engels werkten het geldvoordeel toenam. Deze deelnemers gaven ook vaker aan alleen aan het onderzoek mee te doen voor het geld, waarmee ze duidelijk maakten werk vooral als een transactie te zien.”
De verschillen tussen landen bleken groot. Zo waren Chinese deelnemers bereid zich 20 procent meer in te spannen voor extra geld, terwijl Britten bijna 110 procent harder gingen werken voor een paar dollar meer. In een van de experimenten stopte meer dan de helft van de Amerikanen met hun taak, zodra ze niet meer hoefden te vrezen dat ze minder geld zouden krijgen. Mensen uit Mexico en China gingen juist langer door als ze hoorden dat hard werken de norm was.
Culturele verschillen
Maar wat is de verklaring? Zijn wij westerlingen allemaal hebzuchtige geldwolven, terwijl mensen in Azië nobelere motieven hebben? “Wij denken dat culturen verschillende standaarden hebben voor hoe werk te interpreteren”, legt de onderzoeker uit. “In het grootste deel van de wereld is werk een relationele verplichting. In de westerse visie is werk een strikt contractuele transactie. Daarom noemen we het gedrag van de niet-westerse deelnemers niet irrationeel en zeggen we ook niet dat westerlingen geobsedeerd zijn door geld. Ze gedragen zich allemaal op een logische manier gezien hun omgeving.”
Medvedev vervolgt: “Sinds de opkomst van het kapitalisme werd werk een product dat gekocht en verkocht wordt op markten. Tegelijkertijd ontwikkelden geïndustrialiseerde samenlevingen een juridische bureaucratie om formele contracten te bekrachtigen. Werknemers gingen voortaan een overeenkomst aan met duidelijke regels en geen verplichtingen buiten die in het contract staan. Dit maakte mensen minder afhankelijk van bestaande relaties en zorgde ervoor dat het eenvoudiger werd om te werken voor vreemden, zelfs als er geen vertrouwen is of bekendheid met hun reputatie.”
Contract minder letterlijk
Voor mensen in niet-westerse landen werkt dat anders. “In deze culturen nemen ze contracten minder letterlijk. Ze kunnen harder werken, omdat ze denken dat het wederkerig is, ook al staat in het contract iets anders. Maar waarschijnlijk is dat in hun cultuur normaal en juist voordelig.”
In Aziatische culturen is de norm dus anders. “We denken niet dat het enkel om geld gaat. We moeten naar de basis kijken van werkethiek als we evalueren hoe effectief geld is. Werkethiek is een concept dat verschillende dingen kan betekenen. Voor mij is het iemands filosofie over wanneer, waarom en onder welke omstandigheden je wilt werken. Het is geen kenmerk dat een onderliggende kwaliteit weergeeft, zoals kracht. De vraag is wanneer en waarom iemand gemotiveerd is om te werken, niet hoe hardwerkend iemand is in abstracte zin.”
Geen goed of fout
Hoewel dit nu allemaal heel logisch klinkt, waren de onderzoekers eigenlijk heel erg verrast door hun resultaten. “Onze basale intuïtie vanuit een economisch perspectief is dat iemand uit een armer land meer gemotiveerd is om een dollar te verdienen dan iemand uit een rijker land. Wij hebben het tegenovergestelde aangetoond. En hoe meer een land afwijkt van de VS, hoe sterker het effect is.”
Maar de onderzoekers benadrukken nogmaals dat het om culturele verschillen gaat, het is geen kwestie van goed of fout.
