Orka’s zijn niet alleen slim en sociaal. Nu blijkt dat ze ook ‘gereedschap’ maken van zeewier om elkaar te verzorgen.
Wetenschappers hebben dit gedrag echt ontdekt bij een groep orka’s voor de kust van Noord-Amerika. De onderzoekers van het Center for Whale Research legden het vast met drones in de Salish Sea. Dat is een gebied vol leven in de Stille Oceaan.
Hoe werkt dat met dat zeewier?
Wat doen die orka’s nu precies? Ze gebruiken reuzenkelp, een soort zeewier dat in lange stengels groeit, en maken daar handige stukjes van. Met hun tanden pakken ze de stengel bij het dunne uiteinde vast en door gebruik te maken van het water en hun eigen bewegingen breken ze er korte segmenten af. Die stukjes zeewier gebruiken ze daarna om over elkaars lichaam te wrijven. De onderzoekers noemen dit “allokelping”. Het lijkt volgens de onderzoekers op een soort sociale verzorging met zeewier.
Het gaat zo: twee orka’s zwemmen naast elkaar, houden het kelp tussen hun lichamen en rollen eroverheen. Vaak nemen ze een overdreven S-vorm aan met hun lijf. Zo’n sessie duurt gemiddeld 32 seconden, maar kan soms wel drie minuten doorgaan. Ze wisselen daarna van rol: de orka die achteraan zwemt, pakt het zeewier op om opnieuw te beginnen. Dit doen ze niet alleen met familie of vrienden; het gebeurt in alle groepen, ongeacht leeftijd of geslacht.
Waarom dit zo bijzonder is
Dit zou weleens de eerste keer kunnen zijn dat we zien hoe twee dieren tegelijk profiteren van één zelfgemaakt gereedschap. En in plaats van poten of vinnen, gebruiken deze orka’s hun romp om het zeewier te hanteren. Dat is iets wat je in de natuur niet vaak ziet. De wetenschappers denken dat het te maken heeft met huidverzorging. Andere walvissen schuren bijvoorbeeld langs ruwe oppervlakken om oude huid kwijt te raken, maar deze orka’s hebben geen toegang tot zulke plekken, zoals de kiezelstranden waar hun familieleden verder in het noorden gebruik van maken. Zeewier lijkt dus een slimme oplossing voor hun omgeving.
Een bedreigd leefgebied en unieke tradities
Deze ontdekking is best wel ook belangrijk voor de bescherming van deze orka’s. De zuidelijke orka’s zijn ernstig bedreigd, en hun leefgebied heeft het zwaar te verduren. Stijgende watertemperaturen door klimaatverandering kunnen de reuzenkelp waar ze op vertrouwen in gevaar brengen. En dat is jammer. Dit gedrag, dat misschien wel uniek is voor deze groep, wordt door de wetenschappers gezien als een culturele traditie. Als dat echt zo is, kan dat in het voordeel van de dieren spelen. Culturele tradities bij dieren zijn iets wat in de Canadese wet wordt genoemd als reden om ze extra te beschermen.
Wat we nog niet weten
Er is nog genoeg te ontdekken. Hoe leren orka’s dit trucje met het zeewier? Doen andere orka’s dit ook, of is het echt iets van deze populatie? Dankzij drones konden de onderzoekers dit gedrag van bovenaf filmen zonder de dieren te storen. Die beelden laten zien hoe ze bewegen en met elkaar omgaan op een manier die je vanaf een boot niet zou zien. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen hoe dit past in het grotere plaatje van orka-intelligentie en werktuiggebruik onder zeedieren. Het is hoe dan ook iets dat we veel minder vaak zien dan bij dieren op het land.
