Niet zozeer omdat kikkers ook wel eens toe zijn aan een dagje ontspanning, maar omdat een tijdje in de sauna wel eens de enige manier kan zijn om de amfibieën voor de ondergang te behoeden.
Kikkers wereldwijd hebben het bijzonder moeilijk. En dat komt (onder meer) door chytridiomycose: een voor kikkers potentieel dodelijke schimmelziekte, veroorzaakt door de schimmel Batrachochytrium dendrobatidis. Volgens onderzoekers heeft deze schimmelziekte al tot het uitsterven van 90 kikkersoorten geleid. En nog eens 124 andere kikkersoorten zagen hun aantallen door toedoen van de schimmelziekte met maar liefst meer dan 90 procent afnemen.
Batrachochytrium dendrobatidis heeft keratine nodig. En dat is – onder meer – te vinden in delen van de kikkerhuid. Die worden dan ook door de schimmel aangetast. Aangezien kikkers ademhalen door hun huid, krijgen zij vervolgens ademhalingsproblemen. Daarnaast tast de schimmel ook het zenuwstelsel van kikkers aan, waardoor hun gedrag verandert. Zo worden ze langzamer, verbergen ze zich niet of nauwelijks voor roofdieren of eten ze minder. Niet alleen volwassen kikkers kunnen aan de schimmel ten prooi vallen; ook kikkervisjes kunnen door B. dendrobatidis worden geïnfecteerd. Omdat zij eigenlijk alleen nog maar keratine in het gebied rond hun mond hebben, tast de schimmel vooral hun monddelen aan, waardoor die misvormd raken.
In een poging kikkers – en mogelijk zelfs complete kikkersoorten – van de ondergang te redden, komen onderzoekers nu met een opmerkelijke oplossing: ze stellen voor heuse ‘kikker-sauna’s’ te bouwen.
Hoe werkt het?
Men neme materialen die breed voorhanden zijn en waarmee een wat warmere ruimte voor kikkers kan worden gecreëerd. Denk aan bakstenen of van pvc gemaakte broeikasjes. Die zet je in gebieden waar kikkers te lijden hebben onder chytridiomycose. Wanneer die kikkers vervolgens in die bakstenen en broeikasjes kruipen, loopt hun lichaamstemperatuur op. Omdat de schimmel slecht functioneert bij een hoge temperatuur, komt de infectie vroegtijdig ten einde en kan de kikker het navertellen. “Het (van bakstenen of pvc gemaakte warme verblijf, red.) is eigenlijk een soort medische mini-spa voor kikkers,” vertelt onderzoeker Anthony Waddle.
Immuniteit
En er is nog meer goed nieuws. Want de kikkersauna zorgt er niet alleen voor dat bestaande infecties ten einde komen, maar verkleint ook de kans op toekomstige infecties. Want onderzoek wijst uit dat kikkers die een infectie door B. dendrobatidis overleven, een soort immuniteit verkrijgen en daardoor beter bestand zijn tegen toekomstige infecties. “Het verlagen van de sterftecijfers en kikkers beter bestand maken tegen chytridiomycose is heel belangrijk als we amfibieën willen beschermen tegen deze ziekte, die nu wereldwijd voorkomt,” vertelt Waddle.
Bijkomend voordeel is dat de kikkersauna’s vrij eenvoudig en goedkoop gerealiseerd kunnen worden. Wetenschappers zouden dat heel mooi in samenwerking met lokale gemeenschappen kunnen doen, bijvoorbeeld in gebieden waar kikkers met uitsterven worden bedreigd. “In de 25 jaar sinds chytridiomycose geïdentificeerd werd als een belangrijke oorzaak van de wereldwijde ineenstorting van amfibieënpopulaties is er nu voor het eerst een simpele, goedkope en breed in te zetten strategie om kikkers tegen de ziekte te beschermen,” concludeert Waddle.