Wetenschappers werpen eerste blik op gruis afkomstig uit de ruimte en treffen koolstof én water aan (en dat is veelbelovend)

Samen hinten die elementen er namelijk voorzichtig op dat het gruis – en daarmee dus ook de planetoïde waar het van afkomstig is – de bouwstenen herbergt voor leven zoals wij dat hier op aarde kennen.

Dat heeft NASA bekendgemaakt nadat onderzoekers een eerste blik hebben geworpen op het gruis dat ruimtesonde OSIRIS-REx al in 2020 op planetoïde Bennu verzamelde en recent – na een lange ruimtereis – weer op aarde afleverde. Een uitgebreide analyse van het materiaal neemt naar verwachting meerdere jaren in beslag. Maar nieuwsgierige en ongeduldige NASA-wetenschappers hebben het materiaal de afgelopen weken al aan een vluchtig onderzoek onderworpen. En daaruit blijkt nu dus dat het gruis rijk is aan koolstof. Ook zijn er overvloedig aanwezige waterdragende kleimineralen in het gruis aangetroffen.

Meer dan gehoopt
Daarnaast moeten de onderzoekers concluderen dat OSIRIS-REx ze meer heeft gegeven dan ze hadden durven hopen. Het doel was namelijk om op Bennu zo’n 60 gram materiaal te verzamelen. Maar zodra onderzoekers de capsule openmaakten, stuitten ze al op extra materiaal. Zoveel zelfs dat het veilig stellen van het monster veel langer duurde dan gepland.

“Onze laboratoria waren klaar voor wat Bennu ons te bieden had,” benadrukt Vanessa Wyche, directeur van het Johnson Space Center, de plek waar het monster zich momenteel bevindt. Ze wijst erop dat wetenschappers en engineers voorafgaand aan de aankomst van het monster jarenlang zij-aan-zij hebben gewerkt aan de gereedschappen die nodig waren om het monster zonder aantasting daarvan uit de capsule te halen en veilig te stellen. “Zodat wetenschappers nu en in de decennia die nog komen gaan dit kostbare geschenk van de kosmos kunnen bestuderen.”

Leven
Wat die wetenschappers in de toekomst gaan vinden, blijft natuurlijk gissen. Maar het feit dat het monster rijk is aan koolstof en water is alvast veelbelovend. Want het hint erop dat het gruis – en dus de planetoïde Bennu – weleens de bouwstenen voor leven zoals wij dat hier op aarde kennen, kan herbergen. Als onderzoekers die bouwstenen daadwerkelijk in het gruis gaan aantreffen, geeft dat natuurlijk meer inzicht in de samenstelling van deze planetoïde. Maar dat niet alleen; een dergelijke ontdekking heeft mogelijk ook implicaties voor ons begrip van het ontstaan van leven hier op aarde.

Hoe zit dat precies?
Miljarden jaren geleden is op onze planeet leven ontstaan. Dat leven werd mede mogelijk gemaakt door de juiste omstandigheden én de aanwezigheid van zogenoemde bouwstenen voor leven. Denk aan water, maar bijvoorbeeld ook koolstof. Hoe die bouwstenen hier op aarde zijn terechtgekomen, is een beetje een raadsel. Maar sommige wetenschappers denken dat koolstof- en waterrijke planetoïden daar iets mee te maken hebben. Deze planetoïden zouden op de jonge aarde zijn ingeslagen en deze zo en passant op bouwstenen voor leven hebben getrakteerd. Door materiaal afkomstig van Bennu te analyseren, hopen onderzoekers die theorie nader te kunnen toetsen en dus ook meer duidelijkheid te krijgen over hoe het leven hier op aarde is ontstaan.

Oud en ongerept
Dat juist Bennu zich goed voor een dergelijk onderzoek leent, heeft alles te maken met het feit dat deze planetoïde uit de jonge jaren van ons zonnestelsel stamt. Geschat wordt dat Bennu zo’n 4,5 miljard jaar oud is! En wat de planetoïde nog waardevoller maakt, is dat deze in die 4,5 miljard jaar ook nauwelijks lijkt te zijn veranderd. Onderzoekers zien deze dan ook wel als een tijdcapsule die vrij nauwgezet kan onthullen over welke materialen planetoïden in de jonge jaren van de aarde – toen hier nog geen leven te vinden was – beschikten. “Het door OSIRIS-REx verzamelde monster is het grootste koolstofrijke planetoïdemonster dat ooit op aarde is afgeleverd en zal wetenschappers helpen om de oorsprong van leven op onze planeet te bestuderen,” belooft NASA-baas Bill Nelson.

Dat fascinerende onderzoek zal de komende jaren overigens niet alleen in het Johnson Space Center plaatsvinden. NASA heeft namelijk besloten zo’n 30 procent van het monster te verspreiden onder wetenschappers wereldwijd. Een deel ervan zal ook bewaard worden voor toekomstige generaties wetenschappers die op basis van hetzelfde monster wellicht met nu nog ondenkbare analysetechnieken tot weer andere conclusies kunnen komen. “De aanwezigheid van koolstofrijk materiaal en de overvloedige aanwezigheid van waterbevattende kleimineralen is nog maar het topje van de ijsberg,” vertelt hoofdonderzoeker Dante Lauretta. “De reis naar een beter begrip van onze kosmische buurt én het ontstaan van leven is pas net begonnen.”