De vogel heeft gelukkig zijn avontuurlijke reis overleefd. Maar dit voorval illustreert wel hoe zeevogels in de toekomst vaker de dupe kunnen worden van veranderende klimaatomstandigheden.
In september 2019 raasde de krachtige tyfoon Faxai over het zuidoosten van Japan. Deze tyfoon was van de hoogste categorie en had windsnelheden van bijna 200 kilometer per uur. De storm veroorzaakte aanzienlijke schade op het vasteland, met name in de dichtbevolkte metropool Tokio. Maar ook zeevogels werden de pineut. Onderzoekers konden namelijk uit de eerste hand zien hoe een pijlstormvogel door de tyfoon werd meegesleept en vervolgens elf uur lang in de storm vastzat.
GPS-trackers
Net voordat de tyfoon Faxai toesloeg, rustte zeevogelbioloog Kozue Shiomi in augustus 2019 veertien volwassen gestreepte pijlstormvogels (Calonectris leucomelas) uit met GPS-trackers. Deze vogels waren afkomstig van een broedkolonie op Mikurajima, een klein eiland in de buurt van Tokio. Deze actie maakte deel uit van een onderzoek naar het gedrag van deze specifieke vogelsoort.
De gestreepte pijlstormvogel (Calonectris leucomelas) is een zeevogelsoort die tot de familie van de pijlstormvogels behoort. Ze hebben een opvallend uiterlijk, met een donkerbruine bovenzijde en een witte onderzijde, wat hun naam ‘gestreept’ verklaart. Ze hebben lange vleugels en een kenmerkende witte stuit. Deze vogels worden meestal aangetroffen in de westelijke en centrale Stille Oceaan. Ze broeden hier op afgelegen eilanden en atollen. Gestreepte pijlstormvogels brengen het grootste deel van hun leven op zee door, waar ze foerageren op vis en andere zeedieren. Ze vliegen lange afstanden en zijn goed aangepast aan een leven boven de open oceaan.
Maar toen dook tyfoon Faxai op. Terwijl de meeste pijlstormvogels gelukkig ongedeerd bleven en erin slaagden de storm te vermijden, was één noodlottige pijlstormvogel onverhoopt in het pad van de tyfoon beland. Gedurende de elf uur dat de onderzoekers het ongelukkige mannetje volgden, maakte hij vijf rondjes, elk met een diameter tussen 50 en 80 kilometer. In totaal werd hij over een afstand van 1.146 kilometer meegesleurd.
Ongewoon hoog en snel
Normaal gesproken vliegen gestreepte pijlstormvogels met snelheden van 10 tot 60 kilometer per uur. Ook vliegen ze vrij laag – meestal onder de 100 meter – en blijven het liefst op zee. De trackinggegevens toonden echter aan dat de vogel die in de storm terecht was gekomen, ongebruikelijke snelheden bereikte – tussen de 90 en 170 kilometer per uur! – en tot een hoogte van 4700 meter was gestegen. De vogel werd over het vasteland van Japan meegenomen en kwam uiteindelijk pas weer boven de Stille Oceaan terecht toen de tyfoon draaide en weer richting zee bewoog.
In de storm
Hoewel de onderzoekers niet helemaal zeker zijn, vermoeden ze dat de noodlottige pijlstormvogel misschien wel de kans had om aan de tyfoon te ontsnappen, maar er desondanks voor koos om in de storm te blijven totdat deze weer boven de oceaan was gekomen. Dit kan ermee te maken hebben dat gestreepte pijlstormvogels, net als veel andere zeevogels, gewend zijn om laag boven de oceaan te vliegen, wat een efficiënte vliegstrategie is. Als ze zich boven land bevinden, bestaat er een groter risico dat ze tegen gebouwen, elektriciteitsleidingen en voertuigen botsen. Bovendien zijn ze niet erg behendig op het land en hebben ze moeite met opstijgen, wat hen kwetsbaar maakt voor roofdieren.
Tactieken
Hoe de pijlstormvogel precies in de tyfoon terecht is gekomen, weten de onderzoekers niet. Zeevogels houden er verschillende tactieken op na om te voorkomen dat ze in de tumult van grote stormen belanden. Sommige vogels, zoals de roodpootgent en de grote fregatvogel, kiezen ervoor om naar grote hoogten te stijgen, zodat de storm onder hen door kan trekken. Andere vogels, zoals bruine pelikanen, blijven gewoon op de grond zitten tot de weersomstandigheden verbeteren. En sommige geven er de voorkeur aan om in het midden van de storm, in wat het ‘oog van de storm’ wordt genoemd, te blijven. Daar zijn de winden rustiger en kalmer.
Overleefd
Het is gelukkig goed met de dappere pijlstormvogel afgelopen, die zijn avontuurlijke reis heeft overleefd. Tegelijkertijd is het feit dat onderzoekers met behulp van het zendertje het avontuur van deze vogel hebben kunnen volgen, van onschatbare waarde. Het heeft wetenschappers namelijk een zeldzaam inzicht verschaft in hoe goed zeevogels extreme stormomstandigheden kunnen doorstaan. Dit is belangrijk, aangezien dergelijke woeste weersomstandigheden in de toekomst als gevolg van klimaatverandering waarschijnlijk vaker op het toneel zullen verschijnen.
Door de opwarming van de lucht en het zeewater nemen stormen in oceanen wereldwijd in kracht toe. Dit roept vragen op over het vermogen van zeevogels om de verwachte frequente zware stormen te weerstaan. En zoals dit recente onderzoek laat zien, kan de groeiende intensiteit van het weer zeevogels inderdaad flink op de proef stellen en hen tot het uiterste drijven. De studie breidt onze kennis hierover dan ook verder uit. “Een beter begrip van hoe zeevogels omgaan met extreem weer is van essentieel belang,” zegt Shiomi. “Dit inzicht zal ons helpen begrijpen hoe veerkrachtig zeevogels zijn in het licht van de steeds ongunstigere milieuomstandigheden die worden verwacht als gevolg van toekomstige klimaatverandering.”
