En daar zijn regeringen nog niet goed genoeg op voorbereid, zo waarschuwen experts.
Aangespoord door klimaatverandering en landgebruik verwachten onderzoekers dat natuurbranden in de toekomst vaker ten tonele zullen verschijnen. Dat schrijven ze in een nieuw uitgebracht rapport. Overigens weten we dat al wel langer. Maar nu komen de onderzoekers met concrete cijfers. Zo kan het aantal bosbranden tegen 2100 zelfs met maar liefst 50 procent gestegen zijn. En daar zijn we momenteel nog helemaal niet op voorbereid.
Forse toename
De onderzoekers spreken in het rapport over een forse stijging van het aantal natuurbranden. In 2030 kan het aantal extreme branden namelijk al met 14 procent zijn toegenomen, tegen het einde van 2050 met 30 procent en tegen het einde van de eeuw met maar liefst 50 procent. Niet alleen zullen we dus vaker natuurbranden gaan zien, ze worden naar verwachting ook behoorlijk heviger.
Volgens de onderzoekers is de toename van het aantal bosbranden met name te wijten aan klimaatverandering. De planeet is namelijk sinds de industriële revolutie aanzienlijk opgewarmd. En sinds de jaren tachtig is de opwarming van de aarde in een stroomversnelling geraakt. Dit heeft geleid tot hogere temperaturen en droogte. De wereld kampt nu met inconsistente regenval en zinderende hitte wat leidt tot droge vegetatie. En die droge bosjes vatten veel makkelijker vlam. Tegelijkertijd wordt klimaatverandering ook verergerd door bosbranden. Dat komt omdat natuurbanden gevoelige en koolstofrijke ecosystemen – zoals veengebieden en regenwouden – verwoesten. Dit verandert dergelijke landschappen in ‘tondeldozen’, waardoor het moeilijker wordt om de voortdurende stijging van temperaturen een halt toe te roepen.
Daarnaast zullen we in de toekomst ook vuurzeeën gaan zien op plekken waar deze nu nog schaars zijn, zo waarschuwen de onderzoekers. Denk aan het noordpoolgebied; een plek waar je misschien niet zo snel brand zou verwachten. Maar dat zal veranderen. Zo voorspellen de onderzoekers dat zelfs in gebieden waar we nu nog zelden of nooit natuurbranden zien, ze binnenkort zomaar eens zouden kunnen opduiken.
Waarschuwing
De onderzoekers roepen in het rapport regeringen op om in actie te komen. Want volgens hen zijn we momenteel nog helemaal niet op de aanstormende dreiging voorbereid. “Investeringen moeten worden verschoven naar preventie en paraatheid,” zo schrijven de onderzoekers. Tweederde van de uitgaven zouden moeten worden besteed aan planning, preventie, bereidheid en herstel en slechts een derde aan respons.
Ommezwaai
Het betekent een duidelijke ommezwaai. Want momenteel wordt doorgaans meer dan de helft van het beschikbare geld uitgegeven aan reactie op een brand, terwijl minder dan één procent naar planning gaat. “Regeringen geven vaak geld uit aan de verkeerde dingen,” vindt Inger Andersen, uitvoerend directeur van het United Nations Environment Programme (UNEP). “De hulpverleners en brandweerlieden aan de frontlinie die hun leven riskeren om bosbranden te bestrijden, moeten beter worden ondersteund. We moeten het risico op extreme bosbranden minimaliseren door beter voorbereid te zijn: meer investeren in het verminderen van brandrisico’s, samenwerken met lokale gemeenschappen en de wereldwijde inzet voor de bestrijding van klimaatverandering versterken.”
Gevolgen
Dat we beter ons best doen om bosbranden te voorkomen, is volgens de onderzoekers heel belangrijk. Zo hebben dergelijke branden grote gevolgen voor de dieren die in getroffen gebieden leven. Sommige dier- en plantensoorten worden daardoor zelfs met uitsterven bedreigd. Een recent voorbeeld zijn de Australische bosbranden van 2020, die naar schatting miljarden gedomesticeerde en wilde dieren het leven hebben gekost. Daarnaast treffen bosbranden onevenredig vaak de armste landen ter wereld. De impact ervan kan dagen, weken en zelfs jaren nadat de vlammen zijn gedoofd, nog voelbaar zijn. De economische kosten die met wederopbouw gepaard gaan, kunnen daarnaast lage-inkomenslanden te boven gaan. En dus beperken bosbranden de duurzame ontwikkeling en vergroten ze sociale ongelijkheid.
Voorkomen
Om bosbranden te voorkomen, bepleiten de auteurs dat data en wetenschappelijk onderbouwde monitoringssystemen beter gecombineerd moeten worden met inheemse kennis. Bovendien moet er zowel op regionale, als internationale schaal beter samengewerkt worden. Om het risico op bosbranden te verkleinen, is het volgens de onderzoekers bovendien belangrijk dat ecosystemen in ere worden hersteld. Denk aan drasland en veengebieden. Daarnaast zouden soorten zoals de bever opnieuw in sommige gebieden geïntroduceerd moeten worden.
Het rapport sluit af met een oproep voor strengere internationale normen voor de veiligheid en gezondheid van brandweerlieden. Tijdens hun operaties kunnen ze bijvoorbeeld gevaarlijke rook inademen, met ademhalings- en cardiovasculaire-aandoeningen tot gevolg. Ook kunnen ze ingesloten worden door het vuur. Volgens de onderzoekers zouden we ons meer bewust moeten zijn van de risico’s die brandweerlieden lopen wanneer ze hun leven wagen om het vuur te blussen en zouden ze onder andere beter voorzien moeten worden in voeding en water en voldoende rust tussen hun diensten in.
