Wetenschappers vermoeden dat planeet X en planeet Y echt bestaan

Ons zonnestelsel telt op dit moment acht planeten. Na Neptunus treffen we nog een paar dwergplaneten aan, zoals Pluto, Sedna en Quaoar, maar dan houdt het op. Er is tot nu toe nog nooit een grote planeet buiten de baan van Neptunus ontdekt. Een internationaal team van onderzoekers verwacht dat deze zogenoemde planeet X wel bestaat. Sterker nog: uit wiskundige berekeningen blijkt dat de kans groot is dat er minimaal twee grote, onontdekte transneptuniaanse planeten bestaan.

De grootste Kuipergordelobjecten tot nu toe gevonden.

Wetenschappers denken dat de grote planeten de banen van extreme transneptuniaanse objecten (ETNO’s) verstoren. Volgens algemene theorieën zouden de ETNO’s op een afstand van 150 astronomische eenheden (150 x de afstand aarde – zon) om de zon draaien met een inclinatie van nul graden. Uit observaties blijkt dat de ETNO’s zich niet volgens het boekje gedragen. De afstand tot de zon varieert van 150 AE tot 525 AE en daarnaast is de gemiddelde inclinatie twintig graden.

“We hebben een goede reden om te vermoeden dat onzichtbare krachten de verdeling van ETNO’s beïnvloeden”, concludeert wetenschapper Carlos de la Fuente Marcos van de Complutense universiteit van Madrid. “De meest logische verklaring is dat onbekende planeten op een grote afstand van de zon aan de ETNO’s trekken.”

Stel, we kunnen met een ruimteschip voorbij de baan van Neptunus reizen. Hoeveel van deze grote planeten komen we dan tegen? “Dat weten we nog niet”, zegt astrofysicus De La Fuente Marcos. “Uit onze berekeningen leiden we af dat het gaat om minimaal twee planeten, en misschien zelfs meer!”

Hoe groot is planeet X?

Als er een planeet X bestaat, dan is deze mogelijk nog groter dan Jupiter. John Matese van de universiteit van Louisiana denkt dat planeet X (of ‘Nemesis’) drie tot vijf keer zwaarder is dan Jupiter. Overigens zijn er ook andere theorieën. Zo vermoedt Richard Muller van de universiteit van Californië in Berkeley dat planeet X een rode dwergster is op een afstand van 1,5 lichtjaar bij de aarde vandaan.

HL Tauri
De twee papers van de onderzoekers verschijnen in het wetenschappelijke journaal Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters. Daar noemen de wetenschappers tevens een probleem. Volgens de huidige modellen van planeetvorming kunnen er geen planeten in een circulaire baan ontstaan buiten de baan van Neptunus. Aan de andere kant: de ALMA-radiotelescoop heeft onlangs een flinke protoplanetaire schijf gefotografeerd rondom de ster HL Tauri, waardoor er wellicht toch planeten kunnen vormen op enkele honderd AE’s van een moederster.

Wordt vervolgd
De komende maanden worden er meer resultaten gepubliceerd, waardoor de bewijslast alleen maar groter wordt. “Als blijkt dat onze berekeningen kloppen, dan is dit een revolutionaire vondst”, zegt de bescheiden De la Fuente Marcos.