Wetenschappers stuiten op nieuwe tegenstander voor schaakspelers: luchtvervuiling

Zelfs de sterkste schakers blijken slechter te presteren wanneer ze met fijnstof vervuilde lucht inademen. Het bewijst – wederom – hoe schadelijk luchtvervuiling voor onze cognitie is.

Ondertussen is het breed bekend dat luchtvervuiling slecht is voor de gezondheid. Zo kan het bijvoorbeeld problemen met de luchtwegen veroorzaken. Wat nog iets minder is bestudeerd, maar wat wel sterk wordt vermoed, is dat een slechte luchtkwaliteit invloed heeft op onze cognitieve vaardigheden. Om die theorie verder te testen, woonden onderzoekers in een nieuwe studie verschillende schaaktoernooien bij. En daaruit blijkt dat schakers inderdaad meer én grotere fouten maken als ze aan luchtverontreinigende stofjes worden blootgesteld.

Fijnstof
Elke dag ademen we allemaal vervuilde lucht in. Dat komt omdat er op heel veel plekken kleine, verontreinigende deeltjes door de lucht zweven, beter bekend als fijnstof (PM). Dat fijnstof slecht is voor onze gezondheid, is bekend. Elk jaar sterven er volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wereldwijd zeker 4,2 miljoen mensen door het inademen van fijnstof dat diep weet door te dringen in de longen en het hart- en vatenstelsel. Dit kan vervolgens leiden tot verschillende ernstige gezondheidsproblemen, zoals hart- en longaandoeningen, kanker en ademhalingsproblemen.

Meer over fijnstof
Fijnstof (PM) is een term die gebruikt wordt om een mengsel van vaste deeltjes en druppels in de lucht te beschrijven. Het bestaat uit deeltjes van verschillende grootte, herkomst en chemische samenstelling en is verdeeld in twee categorieën. De eerste categorie bestaat uit PM10; deeltjes met een diameter van 10 micrometer of kleiner. De tweede categorie is PM2,5; deeltjes die een diameter van 2,5 micrometer of kleiner hebben. Zowel PM10 als PM2,5 worden beschouwd als belangrijke verontreinigende stoffen die vrij komen door de verbranding van fossiele brandstoffen waaronder benzine, diesel en andere brandstoffen zoals steenkool, olie en biomassa. Ook andere industriële activiteiten – zoals de bouw, mijnbouw en de productie van materialen zoals cement, keramiek en bakstenen – kunnen zorgen voor een toename aan fijnstof.

Om te achterhalen in hoeverre fijnstof ook de hersenen aantast, bestudeerden onderzoekers in een nieuwe studie de prestaties van 121 schakers die meededen aan drie toernooien in Duitsland – samen goed voor meer dan 30.000 schaakzetten.

Sensoren
Met verschillende sensoren mat het team de hoeveelheid fijnstof, CO2 en de temperatuur op de toernooilocaties. Omdat elk toernooi acht weken duurde, konden ze onderzoeken hoe veranderingen in de luchtkwaliteit verband hield met veranderingen in de prestaties van de schakers. Om de prestaties van de schakers te evalueren, gebruikten de onderzoekers een softwareprogramma, die elke zet in de schaakwedstrijd beoordeelde, optimale zetten berekende en significante fouten signaleerde.

Tegenstander
Uit de bevindingen blijkt dat schakers het niet alleen moeten opnemen tegen hun rechtstreekse tegenspeler. Want ook luchtvervuiling blijkt een geduchte tegenstander. “We ontdekten dat wanneer schakers worden blootgesteld aan meer luchtvervuiling, ze meer fouten maken,” aldus onderzoeker Juan Palacios. “Bovendien maken ze ook grotere fouten.” Meer specifiek: bij een bescheiden toename van de hoeveelheid fijnstof in de lucht, steeg de kans dat schakers fouten maakten met 2,1 procentpunt. De grootte van een fout nam toe met 10,8 procent.

Tijdsdruk
Tijdsdruk blijkt dit waargenomen effect bovendien te verergeren. Wanneer schakers onder tijdsdruk moesten presteren, leidde een toename van de luchtvervuiling met 10 microgram per kubieke meter tot een 3,2 procent grotere kans op fouten. De grootte van een fout nam in dit geval met 17,3 procent toe. “Wat interessant is, is dat de schakers dus vooral fouten maken wanneer ze onder tijdsdruk staan,” stelt Palacios. “Wanneer schakers dus niet de tijd hebben om langer over hun zet na te denken, is het effect van luchtvervuiling op de cognitie het grootst.”

Sterkste schakers
Kortom, schakers presteren slechter en doen minder optimale zetten wanneer er meer fijnstof in de lucht zit. En zelfs de sterkste schaakspelers blijken hier gevoelig voor. “Zelfs ’s werelds beste schakers, die denken dat ze iedereen kunnen verslaan, lijken er nu een gevreesde tegenstander bij te hebben,” zegt Palacios. Het betekent dat luchtvervuiling dus inderdaad onze hersenen en het denkvermogen aantast. Daartegenover staat dat een schonere lucht tot heldere hoofden en een scherper denkvermogen leidt.

De bevindingen uit de studie hebben niet alleen gevolgen voor schakers, zo stellen de onderzoekers. Het heeft ook implicaties voor hoogopgeleide kantoormedewerkers. Zij moeten namelijk ook geregeld zwaar denkwerk verrichten onder wisselende luchtkwaliteit.“Het feit dat zelfs schakers – die ontelbare uren besteden aan het voorbereiden van allerlei scenario’s waarmee ze in wedstrijden te maken kunnen krijgen – slechter presteren wanneer luchtvervuiling toeneemt, suggereert dat ook mensen in andere situaties er waarschijnlijk slechter door zullen presteren,” besluit Palacios.

Bronmateriaal

"Chess players face a tough foe: air pollution" - Massachusetts Institute of Technology

Afbeelding bovenaan dit artikel: DAPA Images (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd