Nieuw onderzoek onthult dat wondjes bij mensen maar liefst drie keer trager helen dan wondjes bij apen. En dat roept een interessante vraag op, want: waarom duurt het bij ons toch zo lang?
Het is – helaas – niet ongewoon voor mensen en dieren om verwondingen op te lopen. Gelukkig beschikken we over een lichaam dat die verwondingen zelf kan repareren. Bij mensen duurt dat echter wel even en onderzoekers vroegen zich recent af of dat nu een typisch menselijke eigenschap is of dat ook apen met zo’n trage wondgenezing te kampen hebben. Ze besloten het uit te zoeken en hun bevindingen zijn nu terug te lezen in het blad Proceedings of the Royal Society B. In het onderzoeksartikel concluderen de wetenschappers namelijk dat wondjes bij mensen maar liefst drie keer trager helen dan bij primaten, waaronder bijvoorbeeld chimpansees en bavianen.
Experimenten
Voor het onderzoek bestudeerden de wetenschappers een breed scala een proefdieren. Zo werkten ze bijvoorbeeld met witkeelmeerkatten, groene bavianen en vervetten. Al deze primaten waren in het wild gevangen en leefden sindsdien in gevangenschap. Voor hun onderzoek verdoofden de wetenschappers zes groene bavianen, vijf witkeelmeerkatten en zes vervetten, om vervolgens een cirkelvormige, 40 millimeter grote hap uit de huid van de dieren te halen. Het resulteerde in een wond die de onderzoekers in de dagen erna nauwlettend in de gaten hielden.
Chimpansees
Ook bestudeerden de onderzoekers de verwondingen van vijf eveneens in gevangenschap levende – chimpansees. Die verwondingen waren niet door de onderzoekers gecreëerd; de chimpansees hadden deze op natuurlijke wijze – meestal door aanvaringen met soortgenoten – opgelopen.
Mensen
Om een vergelijking te kunnen maken tussen de snelheid waarmee de wonden van primaten en de wonden van mensen helen, moest natuurlijk ook de wondgenezing van mensen op de voet worden gevolgd. Daarvoor deden de onderzoekers een beroep op 24 patiënten die zich op de dermatologie-afdeling van een Japans ziekenhuis meldden om een huidtumor te laten verwijderen. De ingreep resulteerde vanzelfsprekend ook in een wond en het genezingsproces werd ook in dit geval door de onderzoekers nauwlettend in de gaten gehouden.
Wild versus gevangen
Vervolgens konden de onderzoekers het genezingsproces van mensen gaan vergelijken met dat van de verschillende soorten primaten. Eerst verzekerden de onderzoekers zich er echter van dat het genezingsproces dat ze enkel bij in gevangenschap levende primaten hadden bestudeerd, representatief was voor het genezingsproces dat wilde primaten doormaken. Ze doken daartoe in de wetenschappelijke literatuur, waarin ze onder meer op een onderzoeksartikel stuitten dat het genezingsproces van wonden opgelopen door wilde bavianen, beschreef. Een analyse onthult dat er geen significante verschillen zijn tussen het genezingsproces van in het wild levende en het genezingsproces van in gevangenschap levende bavianen is. Een sterke aanwijzing dat de in het kader van dit nieuwe onderzoek verzamelde data – en de conclusies die daaruit getrokken worden – representatief zijn voor primaten in het algemeen, ongeacht of zij nu in het wild of in gevangenschap leven.
Verschil
Met die kennis op zak, begonnen de onderzoekers nu het genezingsproces van de bestudeerde primaten te vergelijken met dat van de bestudeerde mensen. En het onderzoek onthult dus dat de huid van primaten zich maar liefst drie keer sneller herstelt dan de huid van mensen.
Hypothesen
Dat onze wonden zo relatief traag genezen, is best gek. Want een trage wondgenezing is natuurlijk helemaal niet zo handig. Een open wond brengt bijvoorbeeld infectiegevaar met zich mee en kan – een beetje afhankelijk van de plek waar deze zich bevindt – het functioneren hinderen. De onderzoeksresultaten roepen dan ook de vraag op waarom onze wonden zo relatief traag helen. De onderzoekers moeten ons het exacte antwoord op die vraag schuldig blijven, maar komen in hun onderzoeksartikel wel met een aantal hypothesen op de proppen. Zo heeft het mogelijk iets te maken met onze relatief dikke opperhuid. Onze opperhuid – het zichtbare deel van onze huid – is drie tot vier keer dikker dan die van niet-menselijke primaten. En mogelijk kost het herstel ervan daarom wat meer tijd.
Een andere – meer controversiële – mogelijkheid is dat de negatieve gevolgen die een trage wondgenezing met zich mee kan brengen bij mensen simpelweg (grotendeels) teniet worden gedaan. En wel doordat gewonde mensen van oudsher kunnen rekenen op hulp en steun van anderen en/of de inzet van medicatie (tegenwoordig in de vorm van pillen en zalfjes, vroeger bijvoorbeeld in de vorm van geneeskrachtige of ontstekingsremmende planten). “Dergelijke sociale en medische ondersteuning kan de nadelige gevolgen van een tragere wondgenezing beperkt hebben,” zo schrijven de onderzoekers. Het zijn slechts hypothesen. Meer onderzoek is nodig om hier met zekerheid iets over te kunnen zeggen.
