De temperatuur schommelt er licht rond een aangename 17 graden Celsius.
De eerste putten op de maan werden in 2009 ontdekt. Sindsdien hebben wetenschappers zich afgevraagd of ze misschien naar grotten leiden die mogelijk als schuilplaatsen voor astronauten of maankolonisten kunnen dienen. In deze grotten zijn zij immers veilig voor onder meer kosmische straling, zonnestraling en micro-meteorieten. Een prangende vraag is alleen: is de temperatuur er ook een beetje behaaglijk? Een nieuwe studie stemt optimistisch.
De maan
De maan is een barre en vijandige plek. Niet alleen wordt het oppervlak gebombardeerd met schadelijke straling, de temperaturen lopen er gedurende de dag op tot een verzengende 127 graden Celsius, terwijl het ’s nachts afkoelt tot -173 graden Celsius. Dat komt omdat het oppervlak gedurende een maandag – die ongeveer vijftien aardse dagen duurt – baadt in zonlicht. Hierdoor loopt de temperatuur zo hoog op, dat water begint te koken. Wanneer de zon tijdens de maannacht ondergaat – die eveneens vijftien aardse dagen duurt – zakt de temperatuur vervolgens ver onder het vriespunt. Willen we dus naar de maan, dan zullen we plekken moeten vinden waar de omstandigheden wat aangenamer zijn. En mogelijk dat we ons heil in maanputten kunnen vinden.
Putten
“Maanputten zijn fascinerende kenmerken op het maanoppervlak,” zegt onderzoeker Noah Petro. In totaal komen er op onze natuurlijke satelliet zo’n 200 putten voor. Ongeveer zestien daarvan zijn waarschijnlijk ingestorte lavatunnels. Lavatunnels, die ook op aarde te vinden zijn, ontstaan wanneer gesmolten lava onder een veld van afgekoelde lava stroomt of zich een korst vormt over een rivier van lava, waardoor er een lange, holle tunnel ontstaat. Als het ‘plafond’ van een gestolde lavatunnel instort, opent het een put die naar een grot kan leiden.
Hoewel deze constructie doet vermoeden dat maanputten en grotten geschikte plekken voor onderdak zijn, rijst de vraag hoe de thermische omstandigheden zijn. En dus bogen onderzoekers zich over meetgegevens verzameld met behulp van de thermische camera Diviner aan boord van NASA’s Lunar Reconnaissance Orbiter, om zo te achterhalen of de temperatuur in de maanputten afwijkt van de oppervlaktetemperatuur.
Mare Tranquillitatis
Het team concentreerde zich op een ongeveer 100 meter diepe maanput die zich qua formaat kan meten met een voetbalveld. De put bevindt zich in gebied op de maan dat bekend staat als Mare Tranquillitatis. Vervolgens bestudeerden de onderzoekers het hier aanwezige gesteente en maanstof om zo de heersende temperatuur in de put aan het licht te brengen.
Wat blijkt? De resultaten stemmen behoorlijk optimistisch. Zo tonen de resultaten aan dat de temperatuur binnen de permanent beschaduwde delen van de put gedurende een maandag slechts licht fluctueren, rond een behaaglijke 17 graden Celsius.
Grot
Het is veelbelovend. Als deze put namelijk verbonden is met een achterliggende grot – zoals de foto’s suggereren – dan heerst er in deze grot waarschijnlijk ook een aangename temperatuur. De onderzoekers vermoeden dat de overhangende schaduw verantwoordelijk is voor deze constante temperatuur, waardoor het kwik gedurende de maandag niet te hoog kan oplopen, terwijl het tegelijkertijd voorkomt dat teveel warmte in de nacht wegvloeit.
Het lijkt er dus op dat maanputten en grotten goede verblijfplaatsen voor toekomstige maankolonisten zijn. Mogelijk zullen deze ondergrondse systemen dan ook de eerste veilige leefomgevingen voor de mens op een ander hemellichaam vertegenwoordigen. “Mensen leefden lang geleden in grotten,” zegt onderzoeker David Paige. “En als we op de maan gaan leven, zullen we mogelijk wederom in grotten wonen.”
