Het gaat om een bijzondere ribkwal, die wel wat weg heeft van een luchtballon.
Diep onder het wateroppervlak leven talloze mysterieuze zeedieren. Omdat we moeilijk op extreme diepte kunnen komen, weten we nog maar weinig van deze dieren af. De laatste jaren ontstaat er onder wetenschappers echter steeds meer interesse voor deze bizarre onderwaterwereld. Onderzoekers besloten in een nieuwe studie met een op afstand bestuurbaar voertuig door dit onontgonnen gebied te navigeren. En dat leidde tot de fascinerende ontdekking van… een nieuw soort ribkwal.
Video
De ontdekking werd gedaan tijdens een onderwaterexpeditie. Met behulp van een op afstand bestuurbaar voertuig die de naam Deep Discoverer draagt, kamden de onderzoekers de diepe wateren voor kust van Puerto Rico uit. Op zo’n vier kilometer diepte troffen ze plotseling een bijzondere ribkwal aan. En na een grondigere inspectie blijkt het te gaan om een nieuw soort Ctenophora.
Bekijk in bovenstaande video van de eerste ontmoeting met de nieuw ontdekte ribwal
“Het is uniek, omdat we deze nieuwe soort hebben ontdekt met uitsluitend het gebruik van high-definition video,” vertelt onderzoeker Allen Collins. “De camera’s waar onze Deep Discoverer-robot mee uitgerust is kunnen foto’s schieten met een bijzonder hoge resolutie. Bovendien kunnen ze structuren van minder dan een millimeter groot aan het licht brengen. We beschikken niet over dezelfde microscopen als in een laboratorium, maar de video kan ons voldoende informatie verschaffen om de morfologie in detail te begrijpen. Denk bijvoorbeeld aan waar de voortplantingsorganen zich precies bevinden, maar het levert ook informatie op over andere lichaamsdelen.”
De soort
De onderzoekers hebben de nieuwe soort Duobrachium sparksae genoemd. Het betreft zoals gezegd een nieuw soort ribkwal (zie kader). Bovendien zijn de onderzoekers erin geslaagd om het fascinerende gedrag van de nieuwe soort op beeld vast te leggen. “De soort heeft lange tentakels en we hebben een interessante beweging waargenomen,” beschrijft onderzoeker Mike Ford. “Het dier bewoog zich namelijk voort als een luchtballon; met twee ‘lijnen’ recht naar beneden op de zeebodem, terwijl hij met zijn lichaam iets erboven bleef hangen. We weten niet of hij ook echt vastzat aan de zeebodem. We hebben niet een directe verbinding gezien, maar het lijkt alsof het organisme de zeebodem raakt.”
Tot de ribkwallen of Ctenophora worden zeedieren gerekend die gelijkenis hebben met neteldieren, maar geen netelcellen bezitten. Hoewel ze dus erg op elkaar lijken, zijn ze dus niet nauw aan elkaar verwant. De meeste ribkwallen beschikken over acht rijen bestaande uit kamvormige lijsten van trilharen die ritmisch kloppen. De trilharen glanzen in iriserende kleuren. Ondertussen zijn er tussen de 100 en 150 soorten ribkwallen bekend. Het betreft allemaal carnivoren en vele zijn zeer efficiënte roofdieren die kleine geleedpotigen en vele soorten larven eten.
De onderzoekers hebben de nieuwe soort dus nooit met hun eigen ogen gezien. Er zijn tijdens de expeditie bovendien ook geen fysieke monsters verzameld. De video’s zijn het enige bewijs voor het bestaan van Duobrachium sparksae. “We hadden op het moment zelf geen mogelijkheid om fysieke monsters te verzamelen,” licht Collins toe. “En zelfs als we de apparatuur wel hadden gehad, dan nog hadden we maar erg weinig tijd om het dier nader te bestuderen. Dat komt omdat dieren met een gelatineus lichaam niet zo goed kunnen worden bewaard. Ribkwallen zijn in die zin nog erger dan neteldieren. Video en fotografie van hoge kwaliteit waren cruciaal voor het beschrijven van deze nieuwe soort.”
Controversieel
Het is voor het eerst dat NOAA-wetenschappers uitsluitend high-definition videomateriaal gebruiken om een nieuw wezen te beschrijven. Iets dat overigens niet door iedereen wordt toegejuicht. “Het is erg controversieel,” zegt Collins. “Sommige beschrijvingen van insectensoorten zijn bijvoorbeeld gedaan met afbeeldingen van lage kwaliteit. Sommige wetenschappers betogen dan ook dat dit geen goede methode is. Wij zijn echter in onze studie op geen enkele weerstand gestuit. Het is een goed voorbeeld van hoe je het op de juiste manier moet doen.”
Het onderzoek zit er nog niet op. Want er valt nog veel over de nieuwe soort te leren. “We zijn bijvoorbeeld nog niet zeker van hun rol binnen het ecosysteem,” aldus Ford. De wetenschappers wisten de exemplaren net lang genoeg te observeren om de nieuwe soort te kunnen beschrijven. Maar er bestaan nog veel vraagtekens, waaronder over hun ecologische rol. “We kunnen ervan uitgaan dat ze een vergelijkbare rol vervullen als andere ribkwallen die in de buurt van de oceaanbodem leven,” gaat Ford verder. “Bovendien vertoont hij waarschijnlijk ook overeenkomsten met soortgenoten die in de open oceaan voorkomen. Daarnaast zagen we de soort drie keer in een relatief klein gebied. Hopelijk betekent dit dat ze niet extreem zeldzaam zijn.”
