Wetenschappers hebben wel een héél bijzondere ontdekking weten te doen: ze hebben de taal van potvissen vast weten te leggen. Uit het onderzoek blijkt dat deze véél uitgebreider is dan voorheen werd aangenomen.
Misschien las je het met enige wantrouwen, want hoe geavanceerd kan de taal van een potvis nou echt zijn? Uit recent onderzoek blijkt dat potvissen beschikken over een fonetisch alfabet, waarbij gebruikt wordt gemaakt van complexe en subtiele klankverschillen om uiteindelijk lange conversaties te voeren. Wetenschapper Daniela Rus heeft meegewerkt aan het onderzoek. Ze laat weten: “We begeven ons op onbekend terrein met als doel om uiteindelijk het mysterie van de potvissentaal op te lossen. Zo bestaat er vooralsnog geen data die ons houvast kan geven op dit gebied. Uit ons onderzoek blijkt dat informatie (door potvissen, red.) gestructureerd overgebracht kan worden. Dit trekt het idee in twijfel dat alleen mensen beschikken over een complex communicatiesysteem.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Nature Communications.
Machine Learning
Voor het onderzoek hebben de wetenschappers gebruik gemaakt van machine learning door opnames van ongeveer 60 verschillende potvissen te laten analyseren door algoritmes. Deze opnames werden gemaakt door speciale labels die de gemaakte geluiden heel nauwkeurig op konden nemen. Hieruit blijkt dat potvissen gebruik maken van ‘codas’: korte stoten van klikgeluiden. Deze klikgeluiden vormen de absolute basis van het communicatiesysteem van de potvis doordat ze gebruikt worden om ‘basisblokken’ op te bouwen. Voor het onderzoek zijn, in totaal, meer dan 9000 codas onderzocht.
Uit de analyse naderhand blijkt dat potvissen deze basisblokken vervolgens aan kunnen passen door gebruik te maken van drie elementen die muzikanten óók gebruiken: tempo, ritme en rubato. Tempo beschrijft de totale duur van de reeks klikgeluiden. Ritme beschrijft hoeveel tijd er tussen elk klikgeluid zit. Uiteindelijk is er dan ook nog rubato, waarmee de wetenschappers duiden op de duur van de klikgeluiden binnen een basisblok. Daarnaast is er ook nog een vierde element dat de wetenschappers ‘ornamentation’ hebben genoemd. Dit komt ruwweg neer op het toevoegen van extra tonen aan de al bestaande combinaties. Dit geeft het uiteindelijke geluid een ‘gelaagd’ gevoel. Onderzoeker Rus legt uit: “Het gebruiken van machine learning is belangrijk, omdat we hiermee de verschillende eigenschappen van het communicatiesysteem vast kunnen leggen. Ook kunnen we voorspellen welke geluiden elkaar (over het algemeen, red.) opvolgen”.
Potvistaal
Het is voor wetenschappers erg interessant dat ze nu zo’n complexe ‘taal’ hebben ontdekt. Zo wijzen de onderzoekers erop dat het uitvogelen van deze potvistaal een stappenplan op kan leveren waarmee we in de toekomst mogelijk ook de betekenis van buitenaardse talen kunnen achterhalen. Wetenschapper Pratyusha Sharma heeft ook meegewerkt aan het onderzoek. Hij sluit af: “Een intrigerend aspect van dit onderzoek is dat het erg lijkt op het leggen van contact met buitenaardse levensvormen. In essentie gaat het om het begrijpen van een andere soort die beschikt over communicatieprotocollen die compleet verschillen met die van mensen. We zijn dan ook aan het verkennen hoe we de basisblokken (van de potvistaal, red.) moeten interpreteren – en natuurlijk ook wat deze betekenen. In essentie zou ons werk het fundament kunnen leggen voor de manier waarop we met buitenaardse samenlevingen kunnen communiceren.”
