We kennen allemaal het placebo-effect: geef mensen een neppil (zonder dat ze het doorhebben) en in veel gevallen zal de pijn minder worden. Iets nog frappanters hebben onderzoekers nu aangetoond voor de genezing van wonden. Dat gaat namelijk vlugger als patiënten denken dat de tijd sneller gaat dan in werkelijkheid het geval is.
Onze geest heeft een veel grotere impact op onze lichamelijke gezondheid dan je met je nuchtere kijk op de wereld kunt bevatten. Twee Harvard-psychologen hebben dat knap aangetoond in een experiment, waarbij vrijwilligers een kleine verwonding werd toegebracht. Vervolgens manipuleerden ze de tijd. Eerst werd die vertraagd tot half zo snel als in werkelijkheid, dus als er bijvoorbeeld een uur verstreken was, dachten de proefpersonen dat het maar een half uur was. In de tweede situatie verliep de tijd normaal en tenslotte verstreek de tijd twee keer zo snel, dus na een uur dachten de proefpersonen dat het twee uur later was.
Bizarre resultaten
De resultaten waren eigenlijk bizar: als de deelnemers dachten dat er twee keer zoveel tijd verstreken was, genazen hun verwondingen sneller. Het genezingsproces verliep trager als de gewonde proefpersonen dachten dat er minder tijd voorbij was gegaan. Terwijl in werkelijkheid de tijd dus precies even snel ging.
“Als de proefpersonen dachten dat er 14 minuten verstreken waren, hadden er slechts 5 van de 32 een genezingscijfer van 8 of hoger, vergeleken met 8 van de 32 als ze meenden dat er 28 minuten voorbij waren en 11 van de 32 als er 56 minuten voorbij leken”, legt Harvard-psycholoog Peter Aungle uit aan Scientias.nl. “Met andere woorden, iets meer dan een derde van de deelnemers was bijna helemaal genezen als ze geloofden dat er 56 minuten voorbij waren. Dat is meer dan het dubbele van het aantal mensen dat genezen was bij de 14-minuten-proef.”
Handig na operaties
Dit kan grote gevolgen hebben voor bijvoorbeeld patiënten die net geopereerd zijn en wier operatiewonden moeten herstellen. Zou je voor hen de tijd versneld laten verstrijken dan zouden ze dus eerder genezen zijn.
Maar meer onderzoek is nodig om te begrijpen hoe dit kan. “We leren dat genezing altijd een functie van tijd is en impliciet associëren we heling ook met het passeren van tijd als we onszelf verwonden en ervaren hoe lang het duurt voor het over is”, aldus Aungle.
Onconventioneel placebo-effect
“Maar onze hersenen zijn er niet op gebouwd om de tijd bij te houden, zoals wij die kennen – de exacte beweging van de Aarde om de zon – dus klokken zijn, zeker als het gaat om een korte periode, de tussenstap in onze associatie tussen tijd en genezing. Door de tijd sneller te laten verlopen, hebben we vermoedelijk een vorm van associatief leren geactiveerd, waardoor bronnen zijn aangewend om de verwonding te helen en waarbij genezing kon plaatsvinden door de verwachting van meer heling in de toekomst door het verstrijken van de tijd”, legt de psycholoog uit.
Hij werkt nu aan een paper om verder te bespreken hoe aandacht, overtuigingen en verwachtingen gezamenlijk invloed hebben op de gezondheid op de lange termijn. “Dan kan ik nog meer zeggen hierover en over andere onconventionele placebo-effecten.”
Eenheid van lichaam en geest
Ondertussen maakt de studie al wel duidelijk dat we meer moeten kijken naar de eenheid van lichaam en geest. We zouden een veel groter aantal psychische invloeden op de fysieke gezondheid moeten overwegen. Normaal gesproken denken we daarbij aan de impact van bijvoorbeeld verdriet. Zo kunnen mensen na het overlijden van een dierbare een hartaanval krijgen, wat het gebroken-hart-syndroom wordt genoemd. Ook weten we dat stress onder meer een verminderde weerstand kan veroorzaken.
Maar er is dus meer aan de hand. “Onze hersenen en ons lichaam worden gevormd door ervaringen uit het verleden, zelfs als deze ervaringen niet relevant lijken voor het heden, en dit heeft effect op wat we opmerken, geloven en verwachten. Maar we hebben ook zelf invloed op wat we verwachten en geloven. Deze studie toont aan dat het de moeite waard is om dit te oefenen”, vertelt Aungle.
Positieve gedachten
“Als we geloven dat een verwonding erger is dan de artsen denken of dat het slechtste scenario wel werkelijkheid zal worden, dan moeten we onze overtuigingen onderzoeken: hoe weten we dat zo zeker? Wat voor tegenbewijs is er? Zijn er meer constructieve overtuigingen, die we kunnen omarmen, maar die wel passen binnen onze huidige ervaringen? Het is de moeite waard om een beetje nieuwsgierig te zijn en overtuigingen, die niet waar zijn of die we niet kunnen weten, in twijfel te trekken om vervolgens aandacht te besteden aan constructievere aspecten van negatieve ervaringen waar we wel controle over hebben”, besluit de onderzoeker.
Met andere woorden: meer vertrouwen in een goede afloop en meer positieve gedachten zouden het genezingsproces kunnen bevorderen.
