Wetenschappers kunnen nu voorspellen wanneer de Nederlandse stranden overspoeld worden met afval

En dat maakt het opruimen ervan een stuk gemakkelijker.

Het is een wat treurig gezicht: prachtige zandstranden die vol liggen met gedumpt, veelal plastic afval. Ook onze Nederlandse kust ontkomt er niet aan. In een nieuwe studie hebben onderzoekers de tienduizenden kilo’s afval die op Nederlandse stranden aanspoelen, in kaart gebracht. En dat maakt het mogelijk om niet alleen te voorspellen waar en wanneer nieuw afval verschijnt, maar ook om het gerichter op te ruimen.

Tienduizenden kilo’s
Tienduizenden kilo’s afval?! Helaas wel. De onderzoekers werkten met een dataset van zes jaar beach cleanups van Stichting De Noordzee. Dit zijn zomerse evenementen waarbij vrijwilligers afval op het strand opruimen. Uit de gegevens blijkt dat er op dit moment tussen de zeventienduizend en dertigduizend kilo afval op de Nederlandse stranden ligt. “Dat is gemiddeld 20 tot 80 kilo afval per kilometer strand,” onderstreept onderzoeker Mikael Kaandorp.

Afval verzameld door Mikael Kaandorp op het strand op Texel in maart 2021. Afbeelding: Universiteit Utrecht

Met name de kust bij Castricum en Bergen blijkt een waar verzamelpunt voor strandafval. “In Zeeland ligt er relatief minder afval op het strand,” legt Kaandorp uit. “De kust is daar grilliger van vorm en grenst minder direct aan de Noordzee. We denken dan ook dat het afval daar eerder terug de zee in spoelt omdat het getij er variabeler is.” Ook in het noorden en op de Waddeneilanden spoelt er minder afval op het strand aan. “De zeestroming en wind bij Nederland komt vooral uit het zuidwesten,” gaat Kaandorp verder. “De Waddeneilanden hebben simpelweg minder kust die daarop gericht is.”

Oorsprong
De onderzoekers waren zelfs in staat om te achterhalen waar het aangespoelde plastic afval vandaan komt. “We vonden een sterk verband tussen hoe oud het plastic afval is en hoeveel afstand het heeft afgelegd,” aldus Kaandorp. “Het nieuwste plastic komt meestal uit Nederland, wat ouder plastic uit het Kanaal of van de Engelse kust en een klein deel komt van verder weg; uit Frankrijk of zelfs Schotland.” Met name vissers blijken de wateren te vervuilen. Zo is veertig procent van het plastic afval op Nederlandse stranden afkomstig van visserijen.

Weer
Dankzij de studie weten we nu hoeveel afval er vanuit zee op de Nederlandse stranden terechtkomt. Vervolgens combineerden de onderzoekers deze gegevens met actuele weergegevens. Want op die manier kon het team bepalen onder welke omstandigheden er voornamelijk veel afval aanspoelt. Die kennis maakt het nu zelfs mogelijk om vooruit te kijken.

Voorspellen
Het betekent dat wetenschappers nu kunnen voorspellen wanneer Nederlandse stranden overspoeld worden met afval. En dat kunnen we vervolgens in ons voordeel gebruiken. “Als je op basis van de weersvoorspellingen verwacht dat er op een bepaalde dag en een bepaalde locatie veel afval gaat aanspoelen, kun je alvast een oproep doen om het dan te gaan opruimen,” legt onderzoeksleider Erik van Sebille uit. “Dat is ontzettend belangrijk, want op het strand kun je afval vele malen makkelijker opruimen dan in zee.”

Winter
Hoewel het model een aardig idee geeft wanneer we veel afval op de Nederlandse stranden kunnen verwachten, moet de nauwkeurigheid nog wat verder worden bijgeschaafd. “Er wordt vooral afval opgeruimd als het mooi weer is,” zegt Kaandorp. “Dus we hebben niet zoveel gegevens over de hoeveelheid afval bij slechte weersomstandigheden. Dat kan betekenen dat ons model minder nauwkeurig is voor het winterseizoen. Dus bij deze doen we de oproep om vaker in de herfst en winter grootschalige beach cleanups te organiseren.”

De volgende stap voor de onderzoekers is om hun ontwikkelde model los te laten op andere gebieden dan de Nederlandse kustlijn. “Onze kustlijn is relatief simpel,” vertelt Van Sebille. “Het is een tamelijk rechte lijn, met vooral zandstranden. We willen ons model nu gaan toepassen op ingewikkeldere gebieden, zoals de Galapagos-eilanden. Rond die eilandengroep zijn de zeestromingen complexer, en de kustlijn is daar veel grilliger en gevarieerder van aard.”

Bronmateriaal

"Tienduizenden kilo’s op Nederlandse stranden aangespoeld afval in kaart gebracht" - Universiteit Utrecht

Afbeelding bovenaan dit artikel: Marta Ortigosa via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd