De dino leefde maar liefst 230 miljoen jaar geleden, gedurende het late Trias, in het hedendaagse Zimbabwe. “Dit is uiterst zeldzaam.”
Regelmatig stuiten onderzoekers op een nog onbekende dinosaurus. Maar de ontdekking van een nieuwe Sauropodomorpha – een plantenetende langnek – in Zimbabwe overtreft alle verwachtingen. De opgegraven fossiele resten blijken na analyse een slordige 230 miljoen jaar oud. En ondanks deze bizarre leeftijd, blijkt het skelet nog grotendeels intact ook.
Oudste dinosaurus van Afrika
De vondst van de nieuw ontdekte dinosaurus, die Mbiresaurus raathi is genoemd, is heel bijzonder. Het opgegraven skelet is namelijk het oudste dinosaurusskelet dat ooit in Afrika is gevonden. Bovendien blijkt Mbiresaurus raathi ongeveer net zo oud als de oudste dinosaurussen die elders in de wereld zijn teruggevonden. “Resten van de oudst bekende dinosauriërs die zo’n 230 miljoen jaar geleden gedurende het late Trias over de aarde dwaalden, zijn uiterst zeldzaam,” zegt onderzoeker Christopher Griffin. “Er zijn slechts op een paar plaatsen wereldwijd dinosaurussen uit deze periode teruggevonden, voornamelijk in het noorden van Argentinië, het zuiden van Brazilië en India.”
De geslachtsnaam ‘Mbiresaurus‘ verwijst naar Mbiredistrict; de regio waar het dier werd gevonden. De toevoeging ‘raathi‘ eert Michael Raath; een paleontoloog en expeditielid die één van de eerste fossielen in het gebied ontdekte.
Mbiresaurus raathi was waarschijnlijk net geen twee meter lang en beschikte over een lange staart. Het dier woog vermoedelijk ergens tussen de tien en dertig kilo. Onderzoekers denken dat de dinosaurus op twee poten liep en dat zijn kop relatief klein was, vergelijkbaar met nauwe verwanten. Ten slotte had hij gekartelde, driehoekige tanden, wat suggereert dat Mbiresaurus een herbivoor of misschien zelfs een alleseter was.
Het vrijwel intacte skelet – dat slechts enkele delen van de poten en schedel mist – werd opgegraven in het noorden van Zimbabwe. “We hadden nooit verwacht zo’n compleet en goed bewaard gebleven dinosaurusskelet te vinden,” stelt Griffin. “Toen ik het dijbeen van Mbiresaurus vond, wist ik meteen dat ik hier een hele oude dinosaurus voor ogen had. Toen ik bleef graven en het linkerheupbot vlak naast het linkerdijbeen vond, moest ik even stoppen en ademhalen. Ik realiseerde me dat veel van het skelet bewaard moest zijn gebleven.”
Evolutie
De ontdekking van Mbiresaurus raathi vult een kritieke geografische leemte in het fossielenbestand van de oudste dinosauriërs. Bovendien vertelt het ons meer over hun vroege evolutie en hoe en wanneer ze verschillende delen van de wereld begonnen te koloniseren. “Oude dinosaurussen, zoals Mbiresaurus raathi, laten zien dat de vroege evolutie van dinosaurussen nog steeds bij elke nieuwe vondst wordt herschreven,” zegt onderzoeker Sterling Nesbitt. “De opkomst van dinosaurussen was veel gecompliceerder dan eerder gedacht.”
Pangea
De vondst helpt de migratie en verspreiding van vroege dinosaurussen verklaren. Lang geleden waren de huidige continenten namelijk met elkaar verbonden door middel van één supercontinent, bekend als Pangea. De onderzoekers vermoedden dat de breedtegraad en het heersende lokale klimaat invloed had op de verspreiding van vroege dinosaurussen. Ze dachten dan ook dat soortgelijke fossiele resten die al in Zuid-Amerika en India opgegraven waren, ook in zuid-centraal-Afrika te vinden zouden zijn. In die tijd waren namelijk alle drie de delen van de wereld samengepakt op dezelfde breedtegraad op Pangea. Griffin reisde dan ook doelbewust af naar het noorden van Zimbabwe. En niet zonder succes, zoals de vondst van Mbiresaurus raathi aantoont. Want de opgegraven dinosaurus zet zijn heersende theorie over de verspreiding van vroege dinosauriërs meer kracht bij.
Onderzoekers zullen de komende tijd een deel van het Mbiresaurus raathi-skelet schoonmaken en verder bestuderen. Het andere deel zal worden tentoongesteld in het Natural History Museum van Zimbabwe. “De ontdekking van deze dinosaurus is een opwindende en speciale vondst, zowel voor Zimbabwe als het hele paleontologische veld,” aldus Michel Zondo, curator van het museum. “Het feit dat het Mbiresaurus-skelet bijna compleet is, maakt het een perfect referentiemateriaal voor verdere ontdekkingen.” De onderzoekers zijn voornemens de regio waar Mbiresaurus is opgegraven verder uit te kammen. “We zullen doorgaan met het bestuderen van de vele fossielen die in hetzelfde gebied zijn gevonden en de regio verder verkennen,” besluit Nesbitt.
