Wetenschappers geloven hun ogen niet: James Webb spot monsterachtige waterpluim op Enceladus

De waterpluim is maar liefst zo groot dat onderzoekers in eerste instantie aan de data van Webb twijfelden. Maar deze blijkt toch te kloppen; Enceladus – een klein maantje van Saturnus – kent waterpluimen die maar liefst meer dan twintig keer groter zijn dan de maan zelf!

Dat Enceladus over waterpluimen beschikt, is op zichzelf niets nieuws. Al langer is bekend dat onder de dikke ijskap die het kleine maantje bedekt, een wereldwijde oceaan schuilgaat. En dat oceaanwater spuit soms via scheuren in de ijskap. Eerder toonde ruimtesonde Cassini al aan dat de waterpluimen die zo ontstaan wel honderden kilometers ver kunnen reiken.

Webb
Maar nieuwe waarnemingen van ruimtetelescoop James Webb onthullen nu dat Cassini slechts kleine waterpluimpjes spotte. Want toen Webb recentelijk de ogen op Enceladus richtte, zag deze een waterpluim die maar liefst 6000 mijl (oftewel 9656 kilometer) ver reikte. Even voor de beeldvorming: Enceladus zelf heeft een diameter van slechts 313 mijl (oftewel iets meer dan 500 kilometer).

Hier zie je de monsterachtige waterpluim die aan de zuidpool van Enceladus ontsnapt; de pluim is meer dan twintig keer groter dan Enceladus zelf. Afbeelding: NASA, ESA, CSA, STScI, G. Villanueva (NASA’s Goddard Space Flight Center), A. Pagan (STScI).

Schokkend
“Toen ik voor het eerst naar de data keek, dacht ik dat het niet klopte,” stelt onderzoeker Geronimo Villanueva. “De detectie van een waterpluim die meer dan 20 keer groter was dan de maan zelf, was zo schokkend.”

Snelheid
Maar niet alleen de omvang van de pluim is indrukwekkend. Ook de snelheid waarmee Enceladus middels deze waterpluim waterdamp verliest, ligt bijzonder hoog. Zo wijzen metingen uit dat er per seconde maar liefst 300 liter waterdamp in de ruimte spoot. Voor de beeldvorming: met een dergelijke stroomsnelheid van water zou je een Olympisch zwembad in een paar uurtjes tijd kunnen vullen. Bizar, als je bedenkt dat dezelfde klus met een tuinslang al snel meer dan twee weken tijd zou kosten.

Interactie
James Webb observeerde overigens niet alleen de waterpluim zelf, maar onderzocht ook de interactie tussen het water dat Enceladus de ruimte in spuit en Saturnus. De waarnemingen onthullen dat de monsterachtige waterpluim de zogenoemde torus voedt. “De omloopbaan van Enceladus rond Saturnus is relatief kort,” vertelt Villanueva. De maan heeft slechts 33 uur nodig om een rondje om de gasreus te voltooien. “Terwijl de maan rond Saturnus draait, spuit deze in feite water,” gaat Villanueva verder. Het resulteert in een soort donutvormig met water gevulde halo rond Saturnus: de torus. “In de Webb-observaties was niet alleen sprake van een gigantische pluim, maar we zagen ook werkelijk overal water.”

De monsterachtige waterpluim voedt de torus: een donutvormige, met water gevulde halo rond Saturnus. Afbeelding: NASA, ESA, CSA, STScI, L. Hustak (STScI), G. Villanueva (NASA’s Goddard Space Flight Center).

De observaties van Webb onthullen zoals gezegd dat de torus voortdurend wordt aangevuld door waterdamp dat aan het oppervlak van Enceladus ontsnapt. Daarnaast blijkt uit de data die Webb heeft verzameld dat ongeveer 30 procent van het water ook in de torus blijft hangen, terwijl de overige 70 procent eraan weet te ontsnappen.

Enceladus mag zich al geruime tijd in de aandacht van mensen verheugen. En dat is niet voor niets; met een ondergrondse oceaan wordt de maan gezien als één van de beste kandidaten voor buitenaards leven binnen ons eigen zonnestelsel. In de toekomst willen wetenschappers dan ook graag een nieuwe missie naar Enceladus op poten zetten om zo meer te weten komen over deze maan en bijvoorbeeld vast te stellen hoe diep die ondergrondse oceaan precies is, hoe dik de ijskorst is, enzovoort. Data die James Webb – de krachtigste ruimtetelescoop die de mensheid op dit moment rijk is – nu en de komende tijd over de maan verzamelt, zijn daarbij van grote waarde. De data kunnen namelijk van pas komen bij het plannen van toekomstige missies naar Enceladus. De gegevens leveren immers niet alleen nieuwe ontdekkingen op, maar roepen tevens nieuwe vragen op waar tijdens toekomstige missies een antwoord op kan worden gezocht.

Bronmateriaal

"Webb Maps Surprisingly Large Plume Jetting From Saturn’s Moon Enceladus" - Webbtelescope.org
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA, ESA, CSA, STScI, G. Villanueva (NASA’s Goddard Space Flight Center), A. Pagan (STScI)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd