Het gaat om een biologisch afbreekbare, plantaardige spray die je simpelweg op voedsel kunt spuiten.
Iedereen heeft wel onderin de la een rol huishoudfolie liggen. Dit doorzichtige plastic is ideaal om bijvoorbeeld een stuk aangesneden fruit of een taart mee af te dekken. Milieuvriendelijk is dit echter allerminst. Na eenmalig gebruik eindigt het ondertussen opgekrulde folie al snel in de prullenbak. Dat moet anders, zo dachten Amerikaanse onderzoekers. En in een nieuwe studie presenteren ze nu een duurzaam en milieuvriendelijk alternatief.
Plasticprobleem
Vervuiling door wegwerpplastic wordt ook wel één van de grootste milieurampen van deze generatie genoemd. Dat komt omdat schrikbarend veel plastic linksom of rechtsom een weg naar de natuur vindt. Daarbovenop zijn op dit moment bijna alle kunststoffen – zo’n 90 procent – op aardolie gebaseerd en niet biologisch afbreekbaar. En dat is een probleem. Omdat plastic in het milieu dus amper wordt afgebroken, verdwijnt het in principe nooit. Het zette onderzoeker Kit Parker aan het denken. “Ik wil niet dat mijn kind en kleinkinderen opgroeien in een zee van afval die ik heb achtergelaten,” vertelt hij in een interview met Scientias.nl. “En dus nam ik het probleem mee naar het lab.”
Alternatief
Parker en zijn team begonnen na te denken over mogelijke alternatieven voor plastic. “We weten al een tijdje dat we de op aardolie gebaseerde voedselverpakkingen moeten vervangen door iets duurzamers en iets dat biologisch afbreekbaar en niet giftig is,” zegt onderzoeker Philip Demokritou. “Tegelijkertijd vroegen we ons af of we een voedselverpakking konden ontwerpen die de houdbaarheid van een product kan verlengen, voedselverspilling kan verminderen en tegelijkertijd de voedselveiligheid kan verbeteren.”
Spray
Dat is gelukt. En wel met een speciale spray die je simpelweg op voedsel kunt spuiten. “Wat we hebben bedacht is een schaalbare technologie, waarmee we biopolymeren – die als onderdeel van een circulaire economie uit weggegooid voedsel kunnen worden gehaald – omzetten in ‘slimme’ vezels die voedsel direct verpakken,” legt Demokritou uit. Het gaat dus om een biologisch afbreekbare, plantaardige coating – bestaande uit tijmolie, citroenzuur en nisine – die een soort laagje vormt wanneer je dit bijvoorbeeld op een stuk fruit spuit. Het tot stand gebrachte laagje is stevig genoeg om te voorkomen dat het voedsel dat je wilt bewaren bruine plekken krijgt. Daarnaast heeft het antimicrobiële eigenschappen, waardoor de spray ziekteverwekkende micro-organismen – zoals de E. coli- en listeriabacterie – bestrijdt en voorkomt dat het voedsel snel bederft. “Ons materiaal is onderdeel van de nieuwe generatie ‘slimme’ en ‘groene’ voedselverpakkingen,” aldus Demokritou.
Avocado
Of het echt werkt? Jazeker. De onderzoekers voerden meerdere experimenten uit en toonden aan dat de speciale spray de houdbaarheid van avocado’s met 50 procent kan verlengen. De coating kan vervolgens gemakkelijk met water van het bewaarde voedsel worden afgespoeld. Bovendien zijn de ‘slimme’ vezels binnen drie dagen volledig afgebroken. Volgens Parker is de ontwikkelde spray dan ook een zeer goed alternatief voor plastic huishoudfolie. “Het is goedkoop, snel, duurzaam, verlengt de houdbaarheid van voedsel en vermindert voedselverspilling,” somt hij op.
Plastic afval-vrije wereld
De speciale spray is mogelijk een belangrijke stap op weg naar een plasticvrije wereld. Of beter, een plastic afval-vrije wereld. “Ik ben niet per se tegen plastic,” zegt Demokritou. “Ik ben tegen op aardolie gebaseerde kunststoffen die we blijven weggooien omdat slechts een klein deel kan worden gerecycled. Het betekent dat we in de afgelopen 50 tot 60 jaar maar liefst zes miljard ton plastic afval in ons milieu hebben gedumpt, waar het in steeds kleinere stukjes uiteenvalt. deze kleine fragmenten komen vervolgens in ons drinkwater, voedsel en de lucht die we inademen terecht.”
Ondertussen stapelt het bewijs dat kleine stukjes plastic – microplastics genaamd – slecht zijn voor onze gezondheid, zich op. Niet alleen komen deze minuscule stukjes plastic namelijk in het milieu terecht, ze zijn ook al in ons eigen lichaam aangetroffen. Nederlandse onderzoekers ontdekten enkele maanden geleden bijvoorbeeld dat plastic deeltjes uit de leefomgeving in de menselijke bloedsomloop terechtkomen. Ook blijken plasticdeeltjes in de diepste delen van onze longen door te dringen. In hoeverre dat ook daadwerkelijk kwaad kan, is nog niet bekend. Wel hebben verschillende studies naar dieren aangetoond dat microplastics de stofwisseling en het darmstelsel kunnen verstoren. En dus is het heel belangrijk om ook meer inzicht te krijgen naar de mogelijke effecten van microplastics op onze eigen gezondheid.
Hoe minder wegwerpplastic we dus gebruiken, hoe beter. En de biologisch afbreekbare, plantaardige spray kan een veelbelovende vervanging voor huishoudfolie zijn, waarmee al heel wat plastic bespaard kan worden. Overigens wordt er meer onderzoek gedaan naar geschikte alternatieven voor plastic. Denk aan veganistische spinnenzijde, nanopapier en een combinatie van natuurrubber en biokunststof. Stuk voor stuk veelbelovende mogelijkheden, die een belangrijke bijdrage kunnen leveren om het plasticprobleem het hoofd te bieden. “Onze spray zou dan ook onderdeel kunnen uitmaken van een breder pakket aan oplossingen,” stelt Parker.
Op dit moment denken de onderzoekers na over de verdere uitrol van hun spray, zodat het op termijn ook op de markt beschikbaar komt. “We kunnen vandaag al voedsel in het lab verpakken,” zegt Parker. “Dus opschalen is niet zo moeilijk. Mogelijk kunnen we het dan al vrij snel naar de mensen thuis brengen.”
