In de bodem van de Noordzee bevinden zich tienduizenden mysterieuze putjes. Aangenomen werd dat ze ontstaan als bijvoorbeeld gassen de zeebodem verlaten. Maar nieuw onderzoek onthult nu dat het in sommige gevallen heel anders zit…
Niet aan de zeebodem ontsnappende gassen, maar bruinvissen blijken in veel gevallen namelijk de boosdoener; tot die conclusie komen wetenschappers na een lang en uitgebreid onderzoek waarbij er gebruik is gemaakt van veel verschillende wetenschappelijke disciplines. Zo laten bruinvissen tijdens het jagen naar zandspieringen kleine deukjes achter van ongeveer 11 centimeter diep. Deze deukjes kunnen zich uiteindelijk doorontwikkelen tot putten van maximaal 50 meter. De resultaten zijn dan ook erg belangrijk, omdat deze diepe putten uiteindelijk een groot effect kunnen hebben op de verschillende ecosystemen die aanwezig zijn in de zee.
Vloeistoffen
Voorheen werd gedacht dat putten op de bodem van de zee, ook wel pockmarks genoemd, altijd ontstonden door vloeistoffen en gassen die de zeebodem verlieten. Nieuw onderzoek wijst uit dat dit dus niet altijd het geval is. Zo zitten er veel zandspieringen in de zeebodem en laten bruinvissen deze putjes achter op het moment dat ze op jacht zijn geweest. Deze deukjes lijken op zogenoemde pockmarks, maar zijn een stuk minder diep en dus niet hetzelfde. Wetenschapper Jens Schneider von Deimling heeft meegeholpen met het onderzoek. Hij laat weten: “Onze resultaten laten voor het eerst zien dat deze deukjes in de zeebodem direct worden veroorzaakt door de manier waarop bruinvissen en zandspieringen zich gedragen. De deukjes worden dus niet alleen veroorzaakt door opstijgende vloeistoffen.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Communications Earth & Environment.
Bruinvissen op jacht
De wetenschappers hebben voor het onderzoek gebruik gemaakt van een combinatie van verschillende technieken. Zo hebben ze een hele moderne dieptemeter gebruikt, hebben ze het gedrag van bruinvissen bekeken en hebben ze zelfs gebruik gemaakt van satellieten. Uiteindelijk hebben ze in het onderzochte Noordzeegebied 42.458 putjes ontdekt met een gemiddelde diepte van 11 cm. De wetenschappers vonden het opvallend dat deze putjes vooral in broedgebieden van zandspieringen gevonden werden. Dit bevestigde hun hypothese dat zeker niet alle putten in de zeebodem enkel en alleen worden veroorzaakt door opstijgend gas en bodemwater. “We moesten een alternatieve hypothese bedenken die kon verklaren waar deze putten vandaan komen,” legt Schneider von Deimling uit. “Hierdoor konden we uiteindelijk voorspellen waar mogelijke jachtgebieden van bruinvissen zouden moeten liggen, en dat is dan ook meteen de plek waar we de putten vonden: altijd in de buurt van gebieden waar zandspieringen leven.”
Groene energie
De wetenschappers vermoeden dat de kleine putten zich uiteindelijk door kunnen ontwikkelen tot veel grotere putten van maximaal 50 meter diep. Dit is belangrijk om te weten, omdat dit grote effecten kan hebben op hoe ecosystemen in de zee zich ontwikkelen. “Op de lange termijn zullen de resultaten vooral in geologisch en biologisch opzicht van groot belang zijn,” laat Schneider von Deimling weten. “Zo kunnen de resultaten gebruikt worden om de ecologische risico’s van groene energie in de zee beter in te schatten. Op deze manier kan het zeeleven beter beschermd worden.”
Daarnaast wordt nu ook duidelijk dat de vele kleine deukjes in de bodem van de oceaan uiteindelijk ook een groot effect hebben op hoeveel sediment er in een gebied wordt verplaatst. Zo blijkt uit de eerste berekeningen dat er in het onderzochte gebied van 1581 km2 alleen al ongeveer 773.369 ton aan sediment is neergedaald. Die hoeveelheid sediment is ongeveer net zo zwaar als 500.000 auto’s. Alhoewel de bruinvissen zelf alleen maar geïnteresseerd zijn in het jagen naar zandspieringen, zetten ze dus ook processen in gang die uiteindelijk letterlijk de bodem van de oceaan vormgeven.
