Wetenschap ontdekt waarom naakte molrat sommige vormen van pijn niet voelt

Een ontsteking of de pijn die hete pepers met zich meebrengen: de naakte molrat is er niet van onder de indruk. Simpelweg omdat hij het niet voelt. En nu weten we hoe dat komt.

Wanneer een dier gewond raakt of een ontsteking oploopt, dan wordt het weefsel rond de wond of ontsteking extra gevoelig. De huid wordt bijvoorbeeld rood of zwelt op en is extra gevoelig voor warmte. We noemen dat ’thermale hyperalgesie’ en het moet voorkomen dat een dier verdere verwondingen oploopt. Er is echter één dier dat niet in staat is om thermale hyperalgesie te voelen: de naakte molrat. En onderzoekers hebben nu achterhaald hoe dat komt, zo meldt het blad Cell Reports.

NGF
Hyperalgesie ontstaat wanneer ontstoken of kapot weefsel NGF-moleculen afgeeft. NGF staat voor Nerve Growth Factor: het zijn signaalmoleculen die tevens verantwoordelijk zijn voor de groei van nieuwe zenuwen (met name tijdens de embryonale ontwikkeling). Deze vrijgekomen NGF-moleculen binden zich vervolgens aan eiwitmoleculen aan het oppervlak van zenuwcellen die gespecialiseerd zijn in het voelen van pijn. Deze eiwitten worden TrkA-receptoren genoemd en wanneer ze door NGF-moleculen gestimuleerd worden, geven ze een signaal af aan de zenuwcel, waardoor ook andere eiwitten de interactie met de receptor aangaan en er allerlei signalen vrijkomen die er uiteindelijk voor zorgen dat de cel overgevoelig wordt voor thermale prikkels.

Een naakte molrat klimt over chilipepers heen. De naakte molrat is niet in staat om de pijn die hete chilipepers met zich meebrengen, te voelen. Afbeelding: Thomas Park, PhD University of Illinois at Chicago.
Een naakte molrat klimt over chilipepers heen. De naakte molrat is niet in staat om de pijn die hete chilipepers met zich meebrengen, te voelen. Afbeelding: Thomas Park, PhD University of Illinois at Chicago.

Niet zo actief
De TrkA-receptoren zijn in een heel verre voorouder ontstaan en aan alle afstammelingen doorgegeven. De receptoren zijn zo belangrijk dat ze in die tijd eigenlijk nauwelijks veranderd zijn. Tenzij je een naakte molrat bent, zo stellen onderzoekers nu. Ze vergeleken de receptor van de naakte molrat met die van andere zoogdieren en ontdekten kleine verschillen tussen de receptoren. Heel concreet resulteren deze verschillen erin dat de TrkA-receptor van naakte molratten niet zo snel geneigd is om een signaal door te geven en cellen dus ook lang niet zo snel overgevoelig raken voor thermale prikkels. De onderzoekers ontdekten dat er in de naakte molrat in vergelijking met andere dieren maar liefst tien keer meer NGF-moleculen nodig zijn om de TrkA-receptoren aan het werk te krijgen. Het verklaart waarom de naakte molratten vrijwel ongevoelig zijn voor thermale hyperalgesie.

WIST JE DAT…

…lang gedacht werd dat naakte molratten geen kanker kunnen krijgen? Recent ontdekten onderzoekers echter de eerste naakte molratten met de ziekte.

Nieuwe zenuwcellen
Fijn voor de naakte molrat dat de TrkA-receptoren niet zo gevoelig zijn voor NGF-moleculen, maar we moeten natuurlijk niet vergeten dat die NGF-moleculen ook een andere belangrijke rol hebben. Zoals eerder gezegd zijn ze ook verantwoordelijk voor de groei van nieuwe zenuwen. In andere zoogdieren leiden slecht functionerende TrkA-receptoren tijdens de embryonale ontwikkeling dan ook vaak tot een degeneratie van het zenuwstelsel. “Het zenuwstelsel van de naakte molrat kan zich gewoon ontwikkelen, omdat de TrkA-receptoren minder actief zijn, maar niet helemaal buiten dienst zijn gesteld,” legt onderzoeker Gary Lewin uit. Het lijkt erop dat de evolutie de naakte molrat trakteert op een TrkA-receptor die goed genoeg werkt voor de voorspoedige ontwikkeling van een embryo, maar net niet goed genoeg functioneert om volwassen naakte molratten pijn te laten voelen.

Heet bad
Dus als je een naakte molrat in een heet bad laat zakken, voelt deze daar niets van. En ook van hete chilipepers is deze niet onder de indruk. Maar waarom eigenlijk? Het maakt hun leven draaglijker, zo stellen de onderzoekers. Ze wijzen erop dat naakte molratten in woestijnachtige gebieden, onder de grond, dicht op elkaar gepakt leven. Verwondingen en ontstekingen zijn aan de orde van de dag. Als de naakte molrat net zoveel zou voelen als andere knaagdieren zou deze voortdurend heftige pijn hebben.

Mogelijk kan het onderzoek naar de naakte molratten leiden tot effectieve behandelingen voor mensen met chronische pijn. In veel gevallen spelen NGF-moleculen en TrkA-receptoren daarin een rol.

Bronmateriaal

"Weshalb Nacktmulle keinen Entzündungsschmerz empfinden" - Max Delbrück Center for Molecular Medicine
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Laura-Nadine Schuhmacher / Cambridge University

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd