Eigenlijk zou de recent gelanceerde ruimtesonde Lucy zeven planetoïden moeten bezoeken. Maar dankzij recente ontdekkingen worden dat er nu zeker negen, zo heeft NASA bekend gemaakt.
Ruimtesonde Lucy werd jaren geleden door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie met veel tromgeroffel aangekondigd. De sonde zou alle records gaan breken door tijdens een 12 jaar durende missie maar liefst zeven planetoïden te bezoeken. Te weten: Donaldjohanson (een kleine ruimtesteen in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter) en de Trojanen Eurybates, Polymele, Leucus, Orus, Patroclus en Menoetius. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie had er zelfs een pakkende tagline bij bedacht: 12 jaar, 7 planetoïden, 1 ruimtevaartuig. Maar de communicatieafdeling van NASA moet opnieuw aan de bak, want die tagline kan de prullenbak in.
Polymele
Nieuwe waarnemingen onthullen namelijk dat de Trojaan Polymele niet alleen is. Rond de kleine ruimtesteen cirkelt een iets kleinere ruimtesteen, oftewel een maantje. Het maantje is zo’n 200 kilometer van Polymele verwijderd.
Occultatie
Het maantje werd eerder dit jaar ontdekt tijdens een occultatie. In maart bewoog Polymele – vanaf de aarde gezien – voor een ster langs. En dat bood onderzoekers de kans om meer over de ruimtesteen te weten te komen. Zo zou het met de ster op de achtergrond mogelijk moeten zijn om de locatie, vorm en omvang van Polymele met ongeëvenaarde precisie vast te stellen. Geen wonder dat onderzoekers op die dag in maart de blik omhoog richtten en Polymele probeerden te spotten. Maar liefst veertien onderzoeksteams op verschillende plaatsen op aarde zagen de ster ‘knipperen’ doordat een deel van het licht door Polymele werd tegengehouden. “Maar toen we de data analyseerden, zagen we dat twee van deze observaties anders waren,” vertelt onderzoeker Marc Buie. “Tijdens die twee observaties werd op ongeveer 200 kilometer van Polymele een object gedetecteerd. Het moest wel een maantje zijn.”
Drie kilometer
Een analyse van de data wees vervolgens uit dat dit maantje een diameter van zo’n vijf kilometer moest hebben. Daarmee is het maantje niet groot, maar dat is Polymele – die langs de langste as zo’n 27 kilometer meet – ook niet.
Naamloos
Voorlopig gaat het maantje nog even naamloos door het leven; pas als onderzoekers de baan van Polymeles metgezel helder hebben, mag deze officieel een naam krijgen. Door de geringe afstand tussen Polymele en het maantje is het echter zowel voor telescopen op als nabij de aarde heel lastig om de twee van elkaar te onderscheiden en een beeld te krijgen van de baan die de maan rond Polymele trekt. Het lijkt er dan ook op dat we moeten wachten tot Lucy Polymele en het maantje in het vizier krijgt. En dat zal pas in 2027 het geval zijn.
Met de ontdekking van het maantje dijt de to do-lijst van ruimtesonde Lucy dus uit; het maantje is een extra object waar de ruimtesonde onderzoek naar kan doen. En dat is niet voor het eerst; in januari 2021 – zo’n negen maanden voor dat Lucy gelanceerd werd – werd rond Eurybates ook al een maantje aangetroffen, waardoor de geplande zeven bestemmingen reeds werd uitgebreid naar acht. Met Polymeles maantje zijn dat er nu negen geworden. “Lucy’s tagline is: 12 jaar, 7 planetoïden, 1 ruimtevaartuig,” stelt Tom Statler, namens NASA. “En we blijven die tagline maar veranderen, maar dat is niet erg.”
Terwijl NASA zo aan de tagline moet blijven sleutelen, is Lucy alweer even onderweg; de ruimtesonde werd in oktober gelanceerd. Het is best bijzonder dat er, terwijl de missie al begonnen is, nog een nieuw te bestuderen object aan de lijst met missiedoelen kan worden toegevoegd. Uniek is het echter niet; het overkwam bijvoorbeeld ook ruimtesonde New Horizons. Deze werd in 2006 gelanceerd en zette toen koers richting Pluto, waarvan op dat moment werd aangenomen dat deze drie manen bezat: Charon, Nix en Hydra. Maar ruimtetelescoop Hubble ontdekte vervolgens in 2011 en 2012 dat er nog twee maantjes waren: Kerberos en Styx. New Horizons scheerde vervolgens enkele jaren later – in 2015 – langs Pluto en zijn vijf manen.
Wetenschappers hebben hoge verwachtingen van de missie van Lucy. De Trojanen die Lucy onder de loep gaat nemen, zijn hoogstwaarschijnlijk restanten van het materiaal waaruit de buitenste planeten van ons zonnestelsel gevormd zijn. Je kunt ze dan ook wel zien als tijdcapsules die ons een inkijkje kunnen geven in de omstandigheden waaronder het zonnestelsel z’n 4 miljard jaar geleden vorm kreeg en die verraden welke (organische) materialen er reeds in het jonge zonnestelsel te vinden waren. De verwachting is dan ook dat de missie een schat aan informatie oplevert over de geschiedenis van ons zonnestelsel en mogelijk zelfs de oorsprong van organisch materiaal – en dus uiteindelijk ook het leven – op aarde. Aan Lucy’s bestemmingen zal het in ieder geval niet liggen; met inmiddels twee bonus-objecten valt er voor de sonde meer dan genoeg te zien en te bestuderen.
