De James Webb-ruimtetelescoop heeft een verbluffende nieuwe opname vrijgegeven van Westerlund 1, de grootste en meest massieve open cluster in onze Melkweg. Deze sterrenhoop, gelegen op ongeveer 12.000 lichtjaar afstand, herbergt honderden gigantische sterren, waarvan sommigen miljoenen keren helderder zijn dan onze zon. Dankzij Webb’s infraroodogen zien we deze cluster in ongekend detail, van de jongste sterren tot de reusachtige gaswolken die hen omringen.
Te midden van het duister van de kosmos schuilt een spectaculair sterrenschouwspel: Westerlund 1. Deze uitzonderlijke open sterrencluster, ontdekt in 1961, bevat enkele van de meest massieve sterren die ooit zijn waargenomen. Met zijn nieuwe infraroodopname biedt de James Webb ruimtetelescoop een adembenemend zicht op dit “supercluster”, waar stervorming, explosieve evolutie en astronomische mysteries samenkomen. Deze foto markeert niet alleen een wetenschappelijke mijlpaal, maar past perfect bij de kersttijd, waarin de twinkelende sterren ons blijven fascineren.
Westerlund 1 bevindt zich in het sterrenbeeld Altaar (Ara) en ligt achter een dikke wolk van interstellair gas en stof, wat het waarnemen in zichtbaar licht moeilijk maakt. Webb’s infraroodcamera dringt door deze sluier heen en onthult honderden massieve sterren, waaronder Wolf-Rayet-sterren, OB-superreuzen en gele hyperreuzen die bijna een miljoen keer zo helder zijn als de zon.
Met een geschatte leeftijd van slechts 3,5 tot 5 miljoen jaar is Westerlund 1 nog een “pasgeboren” cluster in kosmische termen. Astronomen schatten dat het cluster tussen de 50.000 en 100.000 keer de massa van de zon bevat, geconcentreerd in een gebied van slechts zes lichtjaar breed. Dit maakt het de meest massieve en compacte jonge sterrencluster die tot nu toe in de Melkweg is geïdentificeerd.
Een eerdere, dubbele opname van ESO en Chandra (2005)
Onderstaande opnamen uit 2005 combineren zichtbaar licht van ESO’s Wide Field Imager met röntgenopnamen van NASA’s Chandra ruimtelescoop. Terwijl de optische beelden de levendige kleuren van sterren en gaswolken benadrukken, detecteert Chandra energierijke bronnen zoals een neutronenster. Deze ontdekking toonde aan dat sterren van meer dan 40 zonsmassa’s, ondanks hun grootte, soms neutronensterren achterlaten in plaats van zwarte gaten:
Nieuwe Chandra-opname (2024)
In 2024 leverde NASA’s Chandra Observatorium een gedetailleerdere blik op Westerlund 1 met data die meer dan 6.000 röntgenbronnen onthulde. Voor het eerst werd een diffuse halo van heet gas rond het centrum van de cluster gedetecteerd. Deze nieuwe waarnemingen zijn cruciaal voor het begrijpen van de interacties tussen sterren en hun omgeving in extreme clusters zoals Westerlund 1.
Klik hieronder om bovenstaande foto; de röntgenbeelden van Westerlund 1, tot leven te zien komen in een visueel verbluffende animatie:
De nieuwe beelden van Westerlund 1 brengen niet alleen wetenschappelijke ontdekkingen, maar ook een vleugje magie in de donkere nachten van december. Terwijl we genieten van de twinkelende sterren boven ons, herinnert deze cluster ons eraan hoe de kosmos een bron van eeuwige verwondering blijft. Laat deze feestdagen de lichtjes in de hemel ons inspireren, net zoals Westerlund 1 de grenzen van onze kennis verlicht.
De afgelopen decennia hebben ruimtetelescopen en satellieten prachtige foto’s gemaakt van nevels, sterrenstelsels, stellaire kraamkamers en planeten. Ieder weekend halen we een indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina. Heb je zelf mooie ruimtefoto’s van de hemel of de ruimte, meteorieten, kometen, of anderszins die je wil delen met ons? Stuur ze in via ons mailadres o.v.v. ‘Ruimtefoto’.
