De ernst van klimaatverandering dringt tot conservatieve mensen vaak maar moeilijk door. Maar er is een manier waardoor ze het wel serieus nemen: vertel hen dat maatregelen nodig zijn om hun levensstijl te kunnen behouden en ze zijn plots best bereid om hun zware benzinewagen in te ruilen voor een elektrisch exemplaar.
Dat is belangrijk, omdat tegenwoordig in vrijwel elk westers land conservatieven aan de macht zijn. Wil je toch voorkomen dat een klimaatramp zich aandient dan moet je draagvlak vinden voor maatregelen zoals het terugdringen van de CO2-uitstoot. Benadrukken dat alleen zo alles bij het oude blijft en je kunt doorgaan met je luxeleventje is een effectieve aanpak, zowel bij conservatieve als progressieve mensen.
Patriottische waarden beschermen
“Het framen van klimaatactie als een manier om patriottische waarden en de vertrouwde levenswijze te beschermen en te behouden, kan het bewustzijn van klimaatverandering vergroten en actie stimuleren over het hele Amerikaanse politieke spectrum”, zegt hoofdonderzoeker Katherine Mason van de New York University. “Deze benadering moedigt mensen aan om klimaatactie te zien als een manier om gekoesterde culturele tradities te behouden, in plaats van ze op te geven of te vervangen.”
Tot die conclusie kwam de onderzoeker na een experiment met 50.000 deelnemers in 60 landen. Daarbij bleek ook dat deze boodschap effect had op conservatieve én progressieve mensen in onder meer Frankrijk en Chili. Er waren ook landen waar het juist een averechts effect had op conservatieven, vooral in België, Duitsland en Rusland.
Haaks op huidige aanpak
De resultaten staan gek genoeg haaks op de huidige aanpak om draagvlak te creëren voor milieubeleid. Nu nog wordt vaak de nadruk gelegd op doemscenario’s: als we niets doen dan loopt Nederland onder water of wordt heel Zuid-Europa een woestijn. Om dat te voorkomen moeten we onze leefstijl radicaal omgooien: geen vlees meer eten, alleen nog elektrisch rijden en groene stroom gebruiken.
Maar deze ‘doomsday’-boodschap werkt dus eigenlijk helemaal niet goed volgens dit nieuwe onderzoek. “Het is cruciaal om juist geen existentiële dreiging op te roepen. Dat leidt alleen maar tot defensieve reacties tegen het systeem en veroorzaakt weerstand tegen klimaatinitiatieven”, schrijven de auteurs, waaronder John Jost, een psychologieprofessor aan Stanford University.
Tradities behouden
De deelnemers aan de studie kregen eerst informatie over klimaatverandering. Daarna moesten ze hun overtuigingen en gedrag rapporteren en een korte alinea schrijven. Om een gemeenschappelijk begrip van klimaatverandering te waarborgen, kregen ze de volgende definitie mee: “Klimaatverandering is het verschijnsel dat beschrijft dat de gemiddelde temperatuur op aarde de afgelopen 150 jaar is gestegen en naar verwachting in de toekomst verder zal stijgen.”
Deelnemers in de controlegroep lazen vervolgens een literaire passage uit Charles Dickens’ roman Great Expectations uit 1861, die geen verwijzingen naar het klimaat bevatte. De deelnemers in de onderzoeksgroep kregen een boodschap die was bedoeld om gevoelens van verbondenheid met het bestaande sociale systeem te vergroten, waarbij de levenswijze van het land werd gekoppeld aan natuurlijke en culturele tradities en werd gecommuniceerd dat klimaatverandering een bedreiging vormt, die patriottische, milieuvriendelijke actie vereist om het nationale erfgoed te “beschermen en behouden zoals het hoort te zijn”. De boodschap, vergezeld van foto’s van steden, natuurlijke hulpbronnen, mensen en vlaggen, was aangepast met land-specifieke termen.
De deelnemers in zowel de controle- als de framinggroepen moesten daarna vragen beantwoorden over hun geloof in klimaatverandering, hun steun voor milieuvriendelijke beleidsmaatregelen en hun bereidheid om klimaatgerelateerde informatie op sociale media te delen.
Bereidheid tot actie
De Amerikaanse deelnemers die de patriottische boodschap lazen, hadden een groter geloof in klimaatverandering, waren meer bereid milieuvriendelijke beleidsmaatregelen te steunen en om klimaatinformatie op sociale media te delen in vergelijking met de controlegroep. Bovendien was deze boodschap even effectief voor zowel conservatieven als progressieven.
“Klimaatverandering is een uitdaging die dringend moet worden aangepakt”, zegt Mason. “Onze studie testte manieren om informatie over klimaatverandering te communiceren die aansluiten bij de bestaande waarden en overtuigingen van mensen. Cruciaal is dat deze resultaten uitwijzen dat een boodschap die in lijn is met voorkeuren voor het behoud van de status quo, het klimaatbewustzijn en klimaatactie kunnen verbeteren, niet alleen bij conservatieven – van wie de opvattingen het meest in overeenstemming zijn met dergelijke boodschappen – maar ook bij progressieven.”
Dus als je graag wil dat het leven blijft zoals het is, zou je voorstander moeten zijn van strikt klimaatbeleid om zo snel mogelijk de CO2-uitstoot terug te dringen. En het wordt wellicht tijd dat we die boodschap meer onder de aandacht brengen.
