Onderzoek laat zien dat we schijnbaar graag aangeraakt willen worden door robots. Sterker nog, we zijn daarna zelfs eerder geneigd hun adviezen op te volgen.
Wat de huidige coronacrisis onomstotelijk laat zien is dat we sociale dieren zijn die behoefte hebben aan intimiteit. We raken elkaar graag eventjes aan en sluiten elkaar het liefst in de armen. Deze aanrakingen hebben niet alleen een positief effect op onze gemoedstoestand, het is bekend dat het zelfs stress vermindert en de werking van ons immuunsysteem verbetert. Maar hoe zit dat precies met een teder klopje van een robot?
Studie
Onderzoeker Laura Hoffmann besloot in een nieuwe studie op zoek te gaan naar een antwoord op die vraag. “Ik was benieuwd of ook iets gemaakt van plastic en draadjes invloed heeft op mensen,” vertelt ze in een interview met Scientias.nl. “Omdat robots in contact komen met mensen en de kans groot is dat we in de toekomst steeds meer robots gaan tegenkomen, is het bovendien belangrijk om te begrijpen hoe het contact tussen mens en robot in zijn werk gaat.”
Adviesgesprek
Tijdens een interessant experiment kregen 48 studenten een adviesgesprek met een robot genaamd Nao. “De robot heeft een mensachtig uiterlijk en spreekt onze taal,” licht Hoffmann toe. Nao gaf alle studenten met klem het advies mee om een bepaalde academische cursus te volgen. In de loop van het gesprek klopte hij bovendien sommige deelnemers even kort en teder op de hand. Deze onverwachtse aanraking wierp zijn vruchten af. Na het gesprek bleken de meeste studenten die kort door de robot waren aangeraakt, eerder geneigd de aanbevolen cursus te volgen. De andere helft die geen handklopje had ontvangen, bleek minder geïnteresseerd.
Daarnaast rapporteerden de studenten die door de robot waren aangeraakt een betere emotionele gemoedstoestand dan degenen die waren overgeslagen. Dit laat dan ook zien dat we schijnbaar niet alleen graag aangeraakt willen worden door mensen, maar ook door robots. “Uit eerdere studies is al gebleken dat we een simpele aanraking van een mens prettig vinden en dat dit gunstige effecten heeft,” zegt Hoffmann. “Maar diezelfde effecten kunnen blijkbaar ook worden bereikt met een robot met sociale eigenschappen.”
Tedere aanraking
Overigens werd die korte aanraking door niemand van de studenten als vervelend ervaren. “Het merendeel van de deelnemers was erg positief over de robot en de tedere aanraking,” zegt Hoffmann. Wel bracht het hen even van hun stuk en moesten de meeste lachen. Niemand trok zijn hand echter terug. En dat is best opvallend. Niet in alle situaties wordt fysiek contact namelijk ook gelijk als prettig ervaren. Het doet dan ook de vraag rijzen hoe gepast het is om tijdens een adviesgesprek de hand van een student aan te raken. En wordt zo’n aanraking door een robot misschien anders ervaren? “Ik denk dat de hand een deel van het lichaam is dat nog als toegankelijk wordt beschouwd – ook voor vreemden,” zegt Hoffmann desgevraagd. “Ik kan me verschillende situaties voorstellen waarin het aanraken van de hand niet ongepast zou zijn. Er zijn echter aanwijzingen dat sommige mensen de voorkeur geven aan de aanraking van een robot. Denk bijvoorbeeld in situaties waarin mensen gewassen worden. Een reden voor deze lichte voorkeur is dat robots worden verondersteld geen emoties of bijbedoelingen te hebben.”
Gehoorzamen
De onderzoekers concluderen dat de aanraking van een robot tijdens een gesprek een positief effect kan hebben op de beleving van mensen. En doordat we zo’n handtastelijke robot blijkbaar leuk vinden, zijn we ook eerder geneigd om naar hem te luisteren. Het betekent dat we ons dus best gemakkelijk door een vriendelijk uitziende en affectie tonende robot laten ompraten en hem zelfs gehoorzamen. Dat je het maar weet…
Overigens hoeft dat niet per se negatief te zijn. Zo stellen de onderzoekers dat dergelijke robots gebruikt kunnen worden voor motiverende doeleinden, zoals om mensen bijvoorbeeld over te halen om meer te sporten.
Het team stelt bovendien dat de tedere aanraking van een robothand de band tussen mens en machine zou kunnen verbeteren. Al houden ze wel een slag om de arm. De interactie tussen mens en robot is namelijk erg complex. Er valt dan ook nog veel te leren over de verschillen tussen menselijke aanrakingen en die van een koele machine. Wat de studie echter wel aantoont is dat de aanraking van een robot die onze taal spreekt en op ons lijkt, anders is dan het aanraken van andere objecten of technologieën.“Afhankelijk van waar robots in de toekomst worden toegepast, is het belangrijk om dat in je achterhoofd te houden,” besluit Hoffmann.