Cacaobonen blijken al veel langer onderdeel van onze cultuur dan we dachten. Uit Frans onderzoek blijkt dat de mens al ruim 5.000 jaar geleden de cacaoplant actief kweekte en kruiste met andere soorten, en deze ook vervolgens wijd verspreidde.
Cacao, de basis voor de zoete lekkernij chocola, is al eeuwenlang een geliefd product. En niet alleen eeuwen, kwamen onderzoekers van Franse agrarische instituten achter, maar zelfs duizenden jaren. Dat concluderen de onderzoekers nadat ze het DNA van restjes cacao uit ruim 350 oude potten analyseerden. De potten zijn afkomstig uit zes landen aan de Pacifische kust van Ecuador en Colombia, in het Amazonegebied en in Midden-Amerika en representeerden samen 19 oude menselijke culturen.
Door het DNA van deze cacaoresten te vergelijken met DNA van wilde cacaobomen en moderne rassen, konden de onderzoekers aantonen dat cacao al in de precolumbiaanse tijd door de mens werd gecultiveerd. De cacaoresten hadden namelijk een grote genetische diversiteit, wat aantoont dat verschillende cacaostammen werden gekweekt en gekruist.
Verspreiding
Daarnaast zeggen de vondsten iets over de verspreiding van cacao. Hoewel het algemeen bekend is dat de cacaoboom oorspronkelijk werd gedomesticeerd in het bovenste delen van de Amazone, was het eerder niet duidelijk hoe de boon zich over Zuid- en Midden-Amerika verspreidde. Dat cacaobonenresten in archeologische vindplaatsen van Mexico tot Peru te vinden zijn, suggereert dus dat cacao al vroeg werd verhandeld over grote afstanden. Dit wijst er volgens de onderzoekers op dat er uitgebreide handelsnetwerken in precolumbiaans Meso-Amerika en de Andes moeten zijn geweest. Ook werden in artefacten van de kustregio van Ecuador sporen van cacao gevonden die genetisch verwant waren aan cacaostammen uit het Peruaanse Amazonegebied. Wat duidt op langdurige contacten tussen deze culturen.
Handel
Het lijkt er daarmee op dat er een levendige uitwisseling van cacaozaden en kennis was tussen verschillende precolumbiaanse culturen. “De bevindingen tonen aan dat cacao op grote schaal werd verbouwd langs de Pacifische kust”, zo stelt het onderzoek. Dat zegt ons meer dan dat we kennelijk een oeroude liefde voor chocolade hebben, zo concluderen de wetenschappers. “Het onthult een rijkere geschiedenis van cacao dan we eerder dachten. Cacao was waarschijnlijk niet alleen een belangrijk voedingsmiddel, maar speelde mogelijk ook een rol in religieuze rituelen.”
En die kennis over het verleden zou ons ook kunnen helpen in de toekomst. De cacaoplant wordt door klimaatverandering namelijk ernstig bedreigd. De onderzoekers denken dat als we meer weten over de genetische diversiteit van oude cacaostammen, dat ons misschien kan helpen om moderne cacao te beschermen tegen ziekten en klimaatverandering. “Door te leren van de manieren waarop precolumbiaanse culturen cacao cultiveerden en veredelden, kunnen we wellicht nieuwe strategieën ontwikkelen om deze geliefde plant te behouden.”
