Microplastics vind je overal. Je zou het dus eigenlijk niet eens gek moeten vinden dat je er ook flink wat van binnenkrijgt. Toch klinkt het wel erg smerig: we ademen maar liefst het equivalent van een pinpas per week in. En deze microplastics bevatten allerlei giftige stoffen.
We weten nog niet precies hoe schadelijk die zijn voor onze gezondheid, maar ze zouden een serieus risico kunnen vormen. Het is dus superbelangrijk om te begrijpen wat er gebeurt als het plastic onze luchtwegen binnendringt. Daarom hebben Australische onderzoekers een model ontwikkeld waarmee ze precies kunnen volgen hoe de microplastics door het ademhalingsstelsel bewegen en waar ze blijven ‘hangen’ in de hogere luchtwegen.
Plastic in de luchtwegen
“Miljoenen tonnen van deze plasticdeeltjes zijn in water, lucht en grond gevonden. Wereldwijd neemt de productie van microplastics snel toe en de dichtheid van microplastics in de lucht wordt ook steeds groter”, vertelt onderzoeker Mohammad Saidul Islam. “Voor het eerst zijn er in 2022 microplastics gevonden diep in de luchtwegen van mensen, wat doet vrezen voor serieuze gezondheidsproblemen.”
Aan Scientias.nl legt hij uit: “De microplastics variëren in grootte van 1,6 tot 5,56 micron. Ze zijn teruggevonden in het longweefsel van dertien van de twintig overledenen op wie een autopsie is uitgevoerd. In totaal bestond 87,5 procent uit synthetische polymeerdeeltjes terwijl 12,5 procent microvezels waren. Daarom hebben we ook voor deze deeltjesgrootte gekozen in de studie. De deeltjes bestonden bovendien uit verschillende vormen.”
Voorkeur voor de neusholte
Samen met zijn collega’s keek hij naar de bewegingen van microplastics bij een langzame of snelle ademhaling. Microplastics verzamelen zich vaak op bepaalde plekken in de neusholte of achterin de keel. “De complexe en erg asymmetrische vorm van de luchtwegen plus de manier waarop de lucht door de neusholte en keel stroomt zorgen ervoor dat de microplastics afwijken van de stroom en in die gebieden achterblijven”, zegt Islam. “Kortom, de stroomsnelheid, de traagheid van de deeltjes en de asymmetrische anatomie leiden ertoe dat veel plasticdeeltjes in de neus- en keelholte blijven hangen.”
Daarbij geldt dat er bij sneller ademen, dus wanneer de luchtstroom een grotere snelheid heeft, minder deeltjes in de luchtwegen achterblijven dan bij trager ademhalen. Ook bleven de grootste deeltjes vaker achter in de luchtwegen dan de kleinere deeltjes. “In de neusholte wordt een hogere afzetting van microplastic waargenomen dan in de luchtpijp en andere gebieden. De stroomsnelheden, vorm en grootte van microplastics beïnvloeden het algehele depositiepatroon. Een hogere stroomsnelheid leidt tot een lagere depositie-efficiëntie voor alle vormen van plastic”, aldus de onderzoeker.
Gevaar voor gezondheid
De studie maakt volgens hem duidelijk dat er terecht zorgen zijn over blootstelling en inhalering van microplastics, vooral in gebieden met veel plasticvervuiling of industriële activiteit. Hij pleit dan ook voor meer bewustwording en betere monitoring. “Deze studie benadrukt de potentiële impact op de gezondheid van de microplastics in de lucht die we inademen”, klinkt het tot besluit.
In de toekomst hopen de onderzoekers op grotere schaal het transport van microplastics door de luchtwegen te analyseren en daarbij ook te kijken naar de invloed van luchtvochtigheid en temperatuur. “Ik ontdekte een hoge concentratie microplastics op verschillende depositiehotspots. Afhankelijk van hoe lang het plastic er blijft zitten, kan het leiden tot ziektes als longkanker. In een vervolgstudie onderzoeken we de toxiciteit gebaseerd op de tijd dat het plastic in de longen blijft. Ook willen we meer kijken naar specifieke vormen van microplastic en hoe die in de lagere luchtwegen terechtkomen”, vertelt de onderzoeker verder over toekomstig onderzoek.
Advies om microplastics te vermijden
Tot slot nog de vraag of we zelf iets kunnen doen om ons te beschermen tegen microplastics. “Filter de lucht binnenshuis, ventileer je leefruimtes, minimaliseer het gebruik van plastic en vermijd activiteiten waarbij microplastics vrijkomen. Kies voor natuurlijke vezels en wees voorzichtig bij het wassen van kleding”, zijn de adviezen die hij meegeeft. Maar ook: “Hoewel dit allemaal wel helpt, is het lastig om alle microplastics compleet te elimineren uit je omgeving. Daarom is een breder perspectief nodig. Het is essentieel dat we in het algemeen de plastic vervuiling verminderen.”
