We weten allemaal dat die heerlijke zon een duistere kant heeft: wie zich niet goed insmeert tegen uv-straling loopt kans om huidkanker te krijgen. Gek genoeg, blijkt het uit te maken waar je woont, wat je geslacht is en hoeveel geld je verdient.
Een recente Canadese studie vergeleek allerlei bevolkingsgroepen en hun kans op huidkanker. Wat bleek: vooral in de regio’s aan de Atlantische kust in Canada komen melanomen – de gevaarlijkste vorm van huidkanker – veel voor. Ook mannen en rijke mensen krijgen de ziekte vaker.
Een op drie krijgt ooit huidkanker
Over de hele wereld stijgt het aantal huidkankerdiagnoses. In Nederland kregen in 2022 ruim 83.000 mensen de ziekte. Bij iets meer dan 8000 bleek het om een melanoom te gaan. Naar schatting krijgt een op de drie Canadezen ooit in hun leven een vorm van huidkanker, en de Atlantische kustprovincies Prince Edward Island en Nova Scotia hebben de hoogste melanoomcijfers van het land. De onderzoekers wilden achterhalen of dit verschil enkel kwam door meer blootstelling aan de zon of dat ook andere dingen een rol spelen. Daarom vergeleken ze allerlei factoren, zoals inkomen, opleiding, geslacht en specifiek gedrag.
Hoger inkomen en opleiding
Daaruit kwamen enkele opmerkelijke conclusies naar voren. Zo lopen mensen met een hoger inkomen een groter risico op melanomen. Dat zou komen doordat ze vaker in de zon liggen, vaker verbranden en een meer gebruinde huid hebben. Ook bleken mensen met een hoger opleidingsniveau meer recreatief in de zon te zijn. “Uit eerder onderzoek bleek al dat een hogere sociaaleconomische status gelinkt is aan meer vakanties in zonnige oorden en recreatief bruinen. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat er meer melanomen voorkomen bij deze groep mensen”, legt onderzoeker Ivan Litvinov van de McGill University in Montreal uit.
Van de andere kant werken mensen die minder dan 50.000 dollar per jaar verdienen, vaker buiten de deur. Hun huid krijgt daardoor meer direct zonlicht te verwerken, wat weer een groter risico op huidkanker oplevert. De onderzoekers pleiten daarom voor meer beleid om in de buitenlucht werkende mensen te beschermen tegen de gevaarlijke gevolgen van uv-straling.
Mannen verbranden vaker
Tenslotte blijkt er ook nog een verschil tussen mannen en vrouwen: vrouwen zijn minder in de felle zon te vinden en beschermen hun huid beter dan mannen. Mannen rapporteren gemiddeld meer momenten dat hun huid verbrandde in hun leven en ook zeggen zij meer recreatief en werkgerelateerd in de zon te zijn. Mannen ontwikkelen dan ook vaker een melanoom of ander soort huidkanker. Een kanttekening is wel dat vrouwen vaker met blote armen of benen in de zon lopen en meer van zonnebedden gebruik maken. Dit zou kunnen verklaren waarom vrouwen vaker een melanoom ontwikkelen op een van hun ledematen.
Eerder hulp
Mannen blijken negatiever te staan tegenover huidbescherming en het gebruik van zonnebrandcrème dan vrouwen. Ze gebruiken dan ook minder vaak zonnebrand, terwijl vrouwen sneller ongerust zijn over een moedervlek en hiermee eerder naar de huisarts stappen. Dit gedrag draagt volgens de wetenschappers bij aan de lagere melanoom- en overlijdenscijfers onder vrouwen.
Geen woorden, maar daden
De studie maakt ook duidelijk dat mensen die in de gebieden wonen met het meeste risico op huidkanker het vaakst verbrand zijn in hun leven en de meeste uren in de zon hebben doorgebracht. Het verrassende is dat de mensen in de risicogebieden juist meer kennis over zonbescherming en het voorkomen van melanomen hebben. “Een grote groep Canadezen zal de kennis die ze hebben over zonbescherming moeten omzetten in daden. Het begint allemaal met het gebruik van zonnebrandcrème. Dat is een van de effectiefste manieren om huidkanker te voorkomen”, zegt Litvinov.
Btw op zonnebrand afschaffen
De inspanningen op het gebied van volksgezondheid moeten specifiek op de verschillende demografische groepen worden gericht, volgens de onderzoekers. “Het is belangrijk om een jonge vrijgezelle man een andere boodschap over zonbescherming mee te geven dan een moeder van drie kinderen”, vertelt de onderzoeker.
“Overheden hebben een directe rol in het terugdringen van het aantal melanoomdiagnoses. De ziekte zorgt niet alleen voor veel menselijk leed, het kost ook nog eens heel veel geld en legt extra druk op het zorgsysteem. Schattingen zijn dat de kosten van huidkanker in Canada richting 2030 zullen oplopen tot een miljard dollar per jaar. Canada zou hetzelfde moeten doen als veel andere landen en de btw op zonnebrandcrème moeten afschaffen. Dit geeft een duidelijk signaal af, waardoor mensen zich beter zullen beschermen tegen de schadelijke straling van de zon”, meent de onderzoeker.
