Gletsjerijs dat in de brandende zon wegsmelt, daarvan zijn klimaatwetenschappers goed op de hoogte, maar er blijkt ook nog veel ijs onder het wateroppervlak te verdwijnen. En de mate waarin dat de afgelopen decennia gebeurde, is flink onderschat.
In januari van dit jaar luidden wetenschappers al de noodklok: zelfs in het gunstigste klimaatscenario, waarin de aarde slechts 1,5 graad opwarmt, zal de helft van alle gletsjers en een kwart van al het gletsjerijs wereldwijd verdwijnen. Nu blijkt dat in deze berekeningen een belangrijk smeltproces, namelijk dat van gletsjerijs onder water, niet voldoende is meegerekend. Dit betekent dat de situatie er nog droeviger uitziet dan gedacht.
Op expeditie
Een internationaal team van klimaatwetenschappers, bestaande uit Chinezen, Oostenrijkers, Britten en Amerikanen, ging op expeditie naar de Himalaya om verschillende gletsjermeren te onderzoeken. Tussen 2000 en 2020 blijken er 47 procent meer meren in de regio te zijn ontstaan. De totale afmetingen groeiden met 33 procent en de hoeveelheid water nam met 42 procent toe. Dat er een fiks aantal gletsjermeren bij is gekomen en dat de meren zijn gegroeid in omtrek, dat bleek al wel uit satellietbeelden, maar het grote verschil in watervolume verraste de wetenschappers. Er bleek 2,7 gigaton (2.700.000.000.000 kilogram) meer gletsjerijs gesmolten te zijn in de Himalaya dan in eerdere studies was voorzien. Ter vergelijking: dit is het equivalent van 570 miljoen olifanten of meer dan 1000 keer het aantal olifanten dat de wereld rijk is.
Geheimen onder het wateroppervlak
In de Grote Himalaya (het hoogste deel) is 6,5 procent meer ijs gesmolten dan uit eerdere berekeningen is gekomen. In de Centrale Himalaya is een verschil van 10 procent gevonden, met een uitschieter van 65 procent voor de Galong Co-gletsjer waar het smeltproces tot op heden veel en veel te laag werd ingeschat. Satellieten waren niet in staat om deze veranderingen op te pikken, omdat de data alleen het wateroppervlak kunnen meten en niets kunnen zeggen over gletsjerijs dat diep onder het gletsjermeer verandert in smeltwater.
“Door onze bevindingen kan het lokale watermanagement beter omgaan met het wegstromende smeltwater uit de gletsjermeren”, legt hoofdonderzoeker Zhang Guoqing uit. Door de verbeterde inschatting van de hoeveelheid smeltwater, de inhoud van de gletsjermeren en het percentage verlies van gletsjerijs per jaar kunnen wetenschappers gletsjers die uitmonden in een meer nu ook nauwkeuriger vergelijken met gletsjers die op land eindigen (in de vorm van een rivier of waterval).
211.500.000.000.000 kilo extra ijs gesmolten
De onderzoekers benadrukken in de studie hoe belangrijk het is om de mechanismes te begrijpen die schuilgaan achter het verlies van gletsjerijs. Alleen dan kun je echt goed berekenen hoeveel ijs er verloren is gegaan en er dus achter komen dat dit verlies jarenlang is onderschat. Volgens de onderzoekers is er wereldwijd naar schatting 211,5 gigaton, oftewel zo’n 12 procent, meer ijs gesmolten dan gedacht in de periode 2000–2020. “Deze conclusie laat zien hoe belangrijk het is om de hoeveelheid smeltijs onder het wateroppervlak van de gletsjermeren mee te rekenen in toekomstige schattingen waar ook ter wereld”, zegt Tobias Bolch van de Graz University of Technology.
Te positief beeld
Doe je dat niet dan krijg je simpelweg een te positief beeld van de werkelijkheid, want zoals het er nu uitziet zullen gletsjers nog sneller krimpen en zelfs helemaal verdwijnen dan voorspellingen uit eerdere studies al aangaven. David Rounce van de Britse Carnegie Mellon University vertelt dan ook dat het smeltproces dat in de studie onder de loep is genomen nog lange tijd zijn stempel zal drukken op de evolutie van gletsjers wereldwijd.
Gelukkig is het nu wel beter mogelijk om in kwetsbare berggebieden te voorspellen op welke plaatsen er meer ijs smelt en hoeveel dat zal zijn. Zo kunnen lokale instanties inspelen op droogte en mogelijke overstromingen.
