Opmerkelijk genoeg houdt de aarde steeds meer warmte vast en straalt ze minder energie uit naar de ruimte. Hierdoor stijgt de gemiddelde temperatuur in nog hoger tempo. Uit nieuw Brits onderzoek blijkt dat dit te maken heeft met de wolken boven de oceanen.
Die weerkaatsen minder zonlicht de ruimte in dan vroeger. Dit zogenaamde ‘vieze spiegeleffect’ geeft de klimaatverandering nog een extra zetje in de verkeerde richting.
De wolken verdwijnen
Wetenschappers van de University of Reading schrijven in hun studie, dat dit effect op verschillende plekken op aarde voorkomt. Vooral in bewolkte gebieden voor de kust van Californië en Namibië neemt de weerkaatsing af. Ook aan de randen van Antarctica, waar een groot deel van het zee-ijs is weggesmolten, absorberen oceanen meer zonlicht dan voorheen.
Beslagen spiegel
Hoofdonderzoeker professor Richard Allan vergelijkt de aarde met een spiegel die zonlicht terugkaatst: “Langzamerhand wordt die spiegel steeds doffer, vooral boven de oceanen waar de wolkenformaties structureel veranderen. Hierdoor wordt er meer zonne-energie geabsorbeerd door onze planeet en dat versterkt de klimaatopwarming door broeikasgassen nog weer eens. Een belangrijke vraag is: verdwijnen de wolken omdat het warmer wordt, net zoals een spiegel beslaat? Of komt het omdat de luchtvervuiling afneemt, waardoor de ‘schonere spiegel’ minder licht weerkaatst? Het is belangrijk om achter de oorzaak van dit proces te komen. Alleen dan kunnen we goed inschatten hoe snel de aarde verder opwarmt. Deze opmerkelijke afname in reflectie is ook een van de redenen waarom 2023 zo extreem warm was.”
Luchtvervuiling
De onderzoekers bestudeerden de temperatuurstijging in 2022 en 2023 en ontdekten dat het zeeoppervlak sneller opwarmde dan verwacht. Het surplus kan niet alleen verklaard worden door de extra warmteopname. Hoopte de hitte zich op in een dunner laagje zeewater dan normaal of kwam er warmte uit diepere oceaanlagen naar de oppervlakte? Dit laatste past in het straatje van weerfenomeen El Niño in 2023, waarbij warm water vanuit de diepte naar het zeeoppervlak steeg in de Stille Oceaan.
Een andere opvallende ontdekking is dat Oost-China minder zonlicht weerkaatst dan gedacht. Dit komt waarschijnlijk doordat maatregelen tegen luchtvervuiling succes hebben gehad. Minder luchtvervuiling is goed voor de volksgezondheid, maar schonere lucht laat ook meer zonlicht door, waardoor de temperatuur stijgt.
Gevolgen voor weerpatronen wereldwijd
De onderzoekers laten zien dat de afname van fijnstof boven China een flinke invloed heeft op het klimaat ver buiten de landsgrenzen. Minder deeltjes in de lucht veranderen bijvoorbeeld de wolkvorming en temperatuurpatronen boven de noordelijke Stille Oceaan door veranderingen in de windstromen.
Deze resultaten laten zien hoe ingewikkeld de balans tussen luchtvervuiling en klimaatverandering is. Het verminderen van vervuiling heeft grote voordelen, maar er kunnen ongewenste bijeffecten opduiken die de klimaatverandering aanwakkeren.
