Kijk je morgenochtend om acht uur naar de maan, dan zie je een felle “ster” naast de maan. Deze ‘ster’ is echter niet wat het lijkt, maar de planeet Venus.
Venus staat slechts vier graden ten noorden van de maan. Met een magnitude van -4,2 is de buurplaneet van de aarde de helderste stip aan de nachthemel. Zo heeft Sirius – de helderste ster – een magnitude van -1,46, wat minder helder is.
Vooral zaterdagochtend is het de moeite waard om de maan te observeren, omdat de maan voor vijftien procent verlicht is. Een volle maan schijnt veel feller en dat kan een minder mooi contrast opleveren met nabije planeten. Zo is Mercurius bijvoorbeeld amper te zien naast een volle maan. Wil je Venus en de maan spotten? Dan moet je wel snel zijn, want om 8:39 uur komt de zon alweer op. Op deze site zie je hoe de samenstand er ongeveer uit gaat zien.
Het is sowieso de moeite waard om de maan de komende dagen in de gaten te houden. Maandagochtend 11 december is de maansikkel namelijk zeer dun: slechts 3,3% is verlicht. Het is namelijk bijna nieuwe maan. Je kunt de smalle maansikkel net voor zonsopkomst bekijken in het sterrenbeeld Weegschaal. Op woensdag is het nieuwe maan en is de donkere kant van de natuurlijke satelliet naar de aarde gekeerd.
Hoe weet ik of het planeet is en geen ster?
Er is een simpele ‘check’ om te achterhalen of je naar een planeet of ster kijkt. Fonkelt de stip? Dan heb je te maken met een ster. Een ster is namelijk zo klein, dat het licht wordt gebroken door turbulentie in de aardse atmosfeer. Een planeet twinkelt niet, omdat een planeetschijf groter is. Daarnaast zijn planeten als Venus en Jupiter vaak feller dan sterren. Uitzonderingen zijn Uranus en Neptunus, maar om deze planeten te spotten heb je een telescoop nodig. Heb je hele goede ogen? Kijk dan goed naar de kleur van de planeet. Mars oogt wat roder, Venus is gelig en Jupiter oranje. Vooral met een verrekijker of telescoop kun je de verschillen goed zien.
Venus verder weg dan de zon
Als je morgenvroeg naar Venus kijkt, dan is de tweede planeet van het zonnestelsel 153 miljoen kilometer van de aarde verwijderd. Dit is iets verder dan de afstand van de aarde tot de zon, namelijk 150 miljoen kilometer. We kunnen Venus namelijk alleen goed zien als de planeet naast de zon staat (gezien vanaf de aarde). De afstand zal de komende tijd toenemen, waardoor Venus uit het oog verdwijnt, omdat de zon in de weg zit. Dit is ook direct het antwoord op de vraag in de vorige alinea. Als de afstand tot Venus het kleinst is, staat Venus precies tussen de zon en de aarde en kunnen we de planeet ook niet zien.
