Na een lange werkdag toch nog even die film afkijken? ’s Ochtends een uurtje eerder op om te sporten? Of gewoon de slaap niet kunnen vatten? Op allerlei manieren beknibbelen we op onze nachtrust. Het lijkt alsof we maar niet willen beseffen hoe slecht een slaaptekort is. Misschien helpt deze studie om ervoor te zorgen dat je vanavond wél op tijd onder de wol kruipt.
Zelfs een mild slaaptekort verhoogt al het risico op hart- en vaatziekten. Dat werd al duidelijk uit eerdere onderzoeken onder duizenden mensen. De nieuwe studie heeft nu specifiek gekeken naar wat er bij vrouwen gebeurt in het lichaam als ze chronisch nét te weinig slapen. Het effect daarvan op hart- en vaatziekten is bij vrouwen namelijk groter dan bij mannen.
Oxidatieve stress door slaaptekort
En dus selecteerden de wetenschappers van Columbia University 35 gezonde volwassen vrouwen uit Washington Heights, die normaal zeven tot acht uur per nacht slapen. Daar gingen ze de eerste zes weken van de studie mee door. Maar daarna volgden zes weken waarin ze anderhalf uur later naar bed gingen dan normaal. Zo kwamen ze uit op ongeveer zes uur slaap per nacht, net te weinig dus. Hun slaap werd gemonitord met een tracker.
Het slaaptekort bleef niet zonder gevolgen. De cellen die de bloedvaten bekleden, bleken na slechts zes weken van weinig slaap al overspoeld te worden met schadelijke oxidanten. Normaal gesproken maken cellen dan antioxidanten aan om de destructieve moleculen te vernietigen. Alleen dat gebeurde niet in de slaap gedepriveerde cellen. Het gevolg: de oxidatieve stress bleef bestaan en cellen raakten ontstoken of functioneerden niet meer goed. Het is een allereerste stap in de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, aldus de onderzoekers.
Natuurlijk slaappatroon
“Dit is een van de eerste directe bewijzen dat een mild chronisch slaaptekort hartziekten kan veroorzaken”, zegt hoofdonderzoeker Sanja Jelic van Columbia University. “Tot nu toe zagen we alleen verbanden tussen slaap en hartgezondheid in epidemiologische studies, maar die kunnen vervuild zijn door vele verstorende factoren, die niet bekend zijn en waarvoor niet gecorrigeerd is. Alleen gerandomiseerde studies met controlegroep kunnen vaststellen of dit verband echt is en welke veranderingen in het lichaam, veroorzaakt door slaaptekort, de kans op hartziekten vergroten”, aldus de geneeskundeprofessor. Wat ze bedoelt is dat er bij grote onderzoeken die een link leggen tussen slaaptekort en hart- en vaatziekten moeilijk een oorzakelijk verband is aan te tonen, omdat het bijna onmogelijk is om goed te corrigeren voor derde variabelen, zoals een ongezonde leefstijl of demografische factoren.
Bovendien keken eerdere studies alleen naar de lichamelijke effecten van een paar nachten slaaptekort. “Maar dat is niet hoe mensen zich nacht na nacht gedragen. De meeste mensen staan iedere dag rond dezelfde tijd op, maar zijn geneigd ’s avonds een of twee uur later naar bed te gaan”, legt de slaapexpert uit. “Wij wilden het gedrag nabootsen, dat het meest voorkomende slaappatroon is dat we zien bij volwassenen.”
Vroeger naar bed
En dan blijkt dus dat in de cellen van de bloedvaten te zien is hoe een slaaptekort oxidatieve stress vergroot en daarmee uiteindelijk de kans op hart- en vaatziekten. Het maakt eens te meer duidelijk hoe belangrijk slaap is. “Veel problemen zouden zijn opgelost als mensen minstens zeven tot acht uur per nacht slapen”, zegt Jelic. “Mensen die nu jong en gezond zijn moeten weten dat als ze minder dan dat slapen ze de kans op hart- en vaatziekten vergroten.”
Behalve het aantal uur slaap, lijkt het ook uit te maken of je steeds op dezelfde tijd naar bed gaat. Volgens recente studies leiden inconsistente bedtijden namelijk eveneens tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Jelic en haar team zijn nu bezig met een studie om te achterhalen of verschillende bedtijden op dezelfde manier impact hebben op de cellen in de bloedvaten als een chronisch slaaptekort.
Ondertussen kun je dus echt beter zorgen dat je genoeg slaap krijgt en het liefst op ongeveer dezelfde tijden slaapt.
