Je zou niet direct denken dat het effect van een borstkankerbehandeling afhankelijk is van je stemming, maar lichaam en geest blijken meer met elkaar verbonden dan verwacht: depressieve borstkankerpatiënten hebben slechtere overlevingskansen dan patiënten die zich psychisch wel goed voelen.
Dat blijkt uit een nieuwe Amerikaanse studie naar vrouwen die depressief waren rond de tijd van hun borstkankerdiagnose en de impact daarvan op hun behandeling. De conclusie in het kort: het maakt nogal wat uit voor de overlevingskansen van vrouwen met borstkanker of zij voor of na de diagnose last hadden van depressieve klachten.
Wel of niet depressief
De onderzoekers hadden de beschikking over medische gegevens van meer dan zesduizend vrouwen bij wie tussen 2007 en 2011 borstkanker werd vastgesteld in de staat Kentucky. Daarbij maakten ze onderscheid tussen vrouwen zonder depressieve symptomen, vrouwen die alleen vóór of juist alleen ná de kankerdiagnose leden aan een depressie en een groep die chronisch depressief was. Ook onderzochten ze hoeveel procent van de patiënten de aanbevolen behandeling onderging en wat het effect was op de kans dat de vrouwen vier jaar na de diagnose nog leefden.
Van alle deelnemers had 4,1 procent een chronische depressie, 3,7 procent alleen een depressie vóór de kankerdiagnose en 6,2 procent alleen daarna. In totaal onderging iets meer dan 29 procent van de patiënten niet de aanbevolen medische behandeling. Na vier jaar bleek 26,3 procent van de vrouwen overleden.
Depressie en overlevingskans
De vrouwen die voor of na de diagnose depressief waren, overleefden gemiddeld minder vaak, vergeleken met de vrouwen zonder depressieve klachten. Wie voor de diagnose met een depressie kampte, had een 26 procent hogere sterftekans. Een depressie na de diagnose verhoogde de kans op overlijden zelfs met 50 procent.
Opvallend is dat de chronisch depressieve vrouwen geen verhoogde overlijdenskans hadden. “Patiënten die aan een langdurige depressie lijden, hebben geen lagere kans op overleving dan vrouwen die niet depressief zijn voor of na de borstkankerdiagnose. Dit is een verrassende conclusie”, zegt onderzoeker Bin Huang van de University of Kentucky Markey Cancer Center.
Gemiste diagnose
Verder bleek ook nog dat vrouwen die niet de aanbevolen behandeling ondergingen een 118 procent hogere kans hadden om binnen vier jaar te overlijden, hele duidelijke cijfers dus. Patiënten uit het berggebied van Kentucky kregen 18 procent minder vaak de aanbevolen behandeling dan vrouwen die niet in de Appalachen woonden. Er was echter geen significant verschil in overlevingskansen tussen beide groepen. Wat wel duidelijk is geworden uit de cijfers, zeggen de onderzoekers, is dat de diagnose en behandeling van een depressie, vanaf het moment dat borstkanker wordt ontdekt, erg belangrijk zijn voor de overlevingskansen van de vrouwen.
“Het is een feit dat de diagnose van een depressie relatief vaak wordt gemist bij kankerpatiënten”, vervolgt Bin Huang. “Psychische klachten worden bij deze groep meestal onvoldoende aangepakt. Het zou goed kunnen dat chronisch depressieve vrouwen een stuk beter worden behandeld voor hun psychische problemen en dat daardoor hun overlevingskansen vergelijkbaar zijn met de niet-depressieve groep. De conclusies uit ons onderzoek laten dan ook zien hoe belangrijk het screenen en behandelen van depressieve klachten is gedurende het behandeltraject van een kankerpatiënt.”
Verbeterde aanpak
Maar veel is nog onduidelijk over dit verband. “We zijn nog lang niet uitgeleerd”, klinkt het. “Er is nog veel meer onderzoek nodig om tot de kern te komen van het verband tussen depressie en de effectiviteit van kankerbehandelingen. Hoe kunnen we er bij mensen die voor of na de kankerdiagnose depressief zijn voor zorgen dat de overlevingskansen net zo hoog worden als bij de controlegroep zonder depressieve klachten? We hopen dat de conclusies uit onze studie worden gebruikt voor beleid en richtlijnen om de aanpak van depressie rond kankerzorg te verbeteren”, besluit Huang.
